Lời tòa soạn

Những chiếc xe mang biển kiểm soát nước ngoài bằng nhiều cách đã ngang nhiên hoạt động vận tải hành khách trên lãnh thổ Việt Nam mà không tuân thủ các quy định pháp luật, như: Không được đăng ký, đăng kiểm đúng quy định, xe không được dán đầy đủ thông tin cần thiết, lái xe có quốc tịch không đúng quy định, dừng đỗ - đón – trả khách trái phép…

Trong khi đó, những chiếc xe khách nói trên lại chưa có gì chứng minh được độ an toàn khi hoạt động vận tải ở Việt Nam, tiềm ẩn nhiều nguy cơ về an toàn tính mạng, tài sản cho hành khách trên xe.

Với loạt bài viết "Xe khách biển nước ngoài hoạt động “chui” trên tuyến Hà Nội – Sa Pa", hy vọng rằng các cơ quan chức năng sẽ sớm vào cuộc để xác minh, làm rõ và xử lý những bất cập, sai phạm và tránh để cho những sự cố đáng tiếc về người và tài sản có thể xảy ra.

Nghị định thư thực hiện Hiệp định tạo điều kiện thuận lợi cho phương tiện cơ giới đường bộ qua lại biên giới giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Lào, ký ngày 15/9/2010, có hiệu lực kể từ ngày 15/12/2010 đã giúp cho nhiều phương tiện giữa hai nước có thể lưu thông dễ dàng hơn, góp phần thúc đẩy giao lưu, phát triển kinh tế giữa hai nước.

Tuy nhiên, hiện có một số doanh nghiệp, chủ xe… đã cố tình vi phạm khi “vô tư” sử dụng những chiếc xe có biển Lào để vận chuyển hành khách trên lãnh thổ Việt Nam, nhưng không chấp hành các quy định của pháp luật nước sở tại.

Nghị định thư thực hiện Hiệp định tạo điều kiện thuận lợi cho phương tiện cơ giới đường bộ qua lại biên giới giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Lào, ký ngày 15/9/2010, có hiệu lực kể từ ngày 15/12/2010.

Theo đó, xe ô tô của hai nước được phép lưu trú trên lãnh thổ của nước bạn gọi là “tạm nhập” với thời gian tối đa là 30 ngày. Hết thời hạn trên, các xe này phải ra khỏi lãnh thổ nước bạn, gọi là “tái xuất”.

Còn theo Điều 5 Thông tư 88/2014/TT-BGTVT của Bộ Giao thông Vận tải quy định xe mang biển số Lào được phép lưu thông trên lãnh thổ Việt Nam, đối với phương tiện vận tải hành khách, phải có thêm các giấy tờ sau:

Giấy đăng ký phương tiện; Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường; Giấy phép liên vận; Giấy bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc đối với bên thứ ba; Tờ khai phương tiện vận tải đường bộ tạm nhập – tái xuất hoặc tạm xuất – tái nhập; Danh sách hành khách; Hợp đồng vận tải hành khách…

Phương tiện thương mại phải được gắn thiết bị giám sát hành trình, có phù hiệu, biển hiệu và niên hạn sử dụng theo quy định.  Phương tiện của Việt Nam phải gắn ký hiệu phân biệt quốc gia ở góc phía trên bên phải của kính trước (nhìn từ trong xe).

Lưu ý: Các giấy tờ trên còn hiệu lực cùng bản dịch tiếng Anh hoặc bản dịch tiếng quốc gia của nước đến có chứng thực (trừ trường hợp giấy tờ được in song ngữ Việt – Lào hoặc Việt – Anh, Lào – Anh) để trình các cơ quan hữu quan khi được yêu cầu.

Phản ánh đến Pháp luật Plus, khách hàng đã bảy tỏ sự bức xúc sau khi họ sử dụng dịch vụ xe giường nằm của Công ty TNHH Thiên Thảo Nguyên trên tuyến Hà Nội – Sapa (Lào Cai).

Theo đó, tuyến xe Hà Nội – Sa pa của doanh nghiệp này đang sử dụng hàng loạt xe giường nằm, xe Cabin mang biển kiểm soát Lào và có dấu hiệu hoạt động chui, không tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam…Vì vậy, hành khách này tỏ ra lo lắng khi những chiếc xe này có đáp ứng những điều kiện về chất lượng, an toàn tính mạng, tài sản cho hành khách hay không?

Công ty TNHH Thiên Thảo Nguyên hiện đang kinh doanh hoạt động vận tải với các dịch vụ như xe đưa đón học sinh, công nhân, xe phục vụ sân bay, xe phục vụ khách lữ hành, vận chuyển hành khách thương mại…

Để làm rõ phản ánh trên, trong vai một hành khách muốn sử dụng dịch vụ xe giường nằm từ Hà Nội lên Sapa, phóng viên đã liên hệ với Công ty TNHH Thiên Thảo Nguyên qua đường dây nóng trên website Công ty (0868.519.777).

Và chỉ bằng những thủ tục khá đơn giản, nhân viên trực đường dây nóng đã sắp xếp đặt chỗ trên xe, hành khách chỉ cần chuyển khoản và hoàn tất, với số tiền vé là 300.000 đồng/người. Hơn nữa, khi hỏi về việc nhận vé, nhân viên này cho biết là không cần thiết, chỉ cần hành khách có mặt ở điểm đón khách số 5 Trần Nguyên Hãn là sẽ có xe tới đón.

Đáng chú ý, sau khi lên xe, phóng viên khá bất ngờ với chiếc xe mầu hồng được dán phủ kín thân xe, biển xe là biển nước ngoài...chứ không như quảng cáo trên facebook mà Công ty này quảng cáo.

Tuyến xe khách giường nắm/cabin Hà Nội – Sa Pa của doanh nghiệp này còn được quảng cáo rất hấp dẫn như: Cabin riêng biệt – khép kín mang tới cảm giác yên tĩnh, riêng tư, cá nhân; Bảo hiểm 100 triệu/1 hành khách, giá vé không bao gồm thuế VAT…

Theo như lịch đặt xe đã đăng ký, phóng viên đã có mặt ở điểm đỗ số 5 Trần Nguyên Hãn để chờ. Tuy nhiên, đáng ngạc nhiên khi đây không phải là bến xe hay điểm đỗ xe mà chỉ là một vỉa hè thông thường… Không có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy đây là điểm đỗ xe, đón – trả khách theo quy định.

Bên cạnh đó, người lái xe/kiêm phụ xe cũng là người Việt Nam đã nhanh chóng đưa khách lên xe, nhưng không hề phát vé hay đưa vé cho bất kỳ hành khách nào.

Càng bất ngờ hơn khi quan sát vẻ bề ngoài của chiếc xe giường nằm sẽ chạy tuyến Hà Nội – Sa Pa: Ngoài việc mang biển Lào (BKS:...1525), chiếc xe hoàn toàn không được dán phù hiệu, biển hiệu và niên hạn sử dụng theo quy định, mặt kính cũng không gắn ký hiệu phân biệt quốc gia ở góc phía trên bên phải của kính trước (nhìn từ trong xe)…

Rõ ràng, chỉ bằng việc quan sát bên ngoài, những chiếc xe mang biển Lào, hoạt động trên tuyến Hà Nội – Sa Pa này đã không chấp hành hàng loạt quy định pháp luật Việt Nam.

Và xuyên suốt hành trình trong Hà Nội, chiếc xe khách này đã chạy lòng vòng, dừng đỗ tùy tiện vào sát vỉa hè để đón thêm khách lên xe, như tại khu vực Cầu Giấy, khu vực gần Sân bay quốc tế Nội Bài, khu vực trên đường Trần Nhật Duật…. Việc dừng đỗ của chiếc xe ngay trên các trục lưu thông chính mà không phải các bến đỗ xe đã ảnh hưởng lớn đến việc lưu thông của các phương tiện khác.

Theo như phản ánh của một hành khách đến Pháp luật Plus, những chiếc xe biển Lào hoạt động trên tuyến Hà Nội – Sa Pa có chất lượng không đảm bảo như: cũ kỹ, han rỉ, không thấy có dấu hiệu được đăng kiểm theo quy định, không đảm bảo tiêu chuẩn, điều kiện kỹ thuật của xe ô tô……. Vì thế, người này đã tỏ ra lo ngại về an toàn tính mạng tài sản của hành khách nếu như những chiếc xe trên cứ tiếp tục hoạt động lâu dài.

Và đúng như những phản ánh trên, chiếc xe mà phóng viên Pháp luật Plus có mặt đã gặp phải sự cố hỏng hóc giữa đường từ Hà Nội lên Sa Pa. Ngay lập tức, người lái xe/kiêm phụ xe đã trấn an những hành khách có mặt trên xe và vội vàng lao xuống xe để sửa chữa.

Theo quan sát, các bộ phận, chi tiết trên xe khá han rỉ, cũ kỹ. Khi hỏi chuyện với lái xe, nhân viên này cho biết: “Mấy xe khách này cũng hoạt động lâu rồi, chạy suốt chứ không phải gần đây. Mà hỏng thì nó đến bất ngờ chứ ai biết được khi nào xe hỏng đâu”.

Một điều đáng lưu ý nữa, đó là tại Điều 35, Nghị định số 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt, có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2020 Xử phạt người điều khiển phương tiện giao thông cơ giới đường bộ gắn biển số nước ngoài nêu rõ mức phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với người điều khiển xe ô tô gắn biển số nước ngoài tham gia giao thông mà người điều khiển xe không đúng quốc tịch theo quy định.

Rõ ràng người lái xe/kiêm phụ xe trong trường hợp này là người Việt Nam (Được ghi tên trong sổ ghi chép của Công ty có tên Nam) đã vi phạm Nghị định số 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 của Chính phủ.

Trở lại với hành trình từ Hà Nội lên Sa Pa, các hành khách đã liên tục phải chờ, nhưng đến hơn 2 tiếng sau đó chiếc xe biển Lào trên vẫn chưa được sửa chữa thành công. Không còn cách nào khác, người lái xe kia đã gọi điện để “điều động” một xe khác tới đưa những hành khách mắc kẹt lên Sa Pa.

Sau một chặng đường gian nan mất gần 10 tiếng để tới Sa Pa từ Hà Nội, phóng viên đã có mặt ở điểm đỗ tại 486 Điện Biên Phủ, Thị xã Sa Pa. Đáng chú, đây cũng là bãi xe tập kết của một loạt chiếc xe giường nằm, xe ca bin có biển Lào chạy tuyến từ Hà Nội - Sa Pa...

Và theo quan sát, tất cả những chiếc xe mang biển số Lào nói trên cũng đều có chung công thức, đó là không được dán phù hiệu, biển hiệu và niên hạn sử dụng, mặt kính cũng không gắn ký hiệu phân biệt quốc gia ở góc phía trên bên phải của kính trước … theo quy định pháp luật.

Có thể thấy rõ, đơn vị đang vận hành một tuyến vận tải hành khách Hà Nội – Sa Pa với một loạt xe khách biển Lào. Tuy nhiên, những chiếc xe này có dấu hiệu vi phạm pháp luật nghiêm trọng như: xe không được dán đẩy đủ thông tin cần thiết theo quy định pháp luật, lái xe có quốc tịch không đúng quy định, dừng đỗ - đón – trả khách trái phép…

Đáng chú ý, xuyên suốt dọc đường di chuyển trong nội đô Hà Nội và chặng đường từ Hà Nội lên Lào Cai, phóng viên đã được chứng kiến những chiếc xe khách biển Lào chạy qua hàng loạt điểm chốt của lực lượng chức năng, cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông, các trạm kiểm soát…

Thế nhưng, không một lần nào lực lượng chức năng có động thái kiểm tra những chiếc xe này, dẫu cho chỉ cần quan sát vẻ bề ngoài là có thể thấy những vi phạm hiện ra.

Rõ ràng, dù không nằm trong chuyên đề kiểm tra, tuy nhiên lực lượng chức năng hoàn toàn có đủ cơ sở để dừng xe và kiểm tra những dấu hiệu bất thường của những chiếc xe biển Lào nói trên.

Liên quan đến sự việc trên, phóng viên đã liên hệ  với ông Nguyễn Quốc Huy - Giám đốc Sở Giao thông vận tải - Xây dựng tỉnh Lào Cai.

Về sự việc hàng loạt xe khách biển Lào hoạt động trên tuyến Hà Nội – Lào Cai có dấu hiệu vi phạm, ông Nguyễn Quốc Huy - Giám đốc Sở Giao thông vận tải - Xây dựng tỉnh Lào Cai cho biết đã tiếp nhận sự việc do phóng viên phản ánh.

Ông Huy khẳng định, hiện đơn vị đang thực hiện thành tra, xử lý và sẽ công bố khi có kết quả thanh tra vấn đề này.

Tiếp tục làm rõ sự việc, Pháp luật Plus đã liên hệ với Cục Cảnh sát Giao thông và Phòng Cảnh sát Giao thông Công an TP Hà Nội. Các đơn vị này cho biết đã tiếp nhận Giấy giới thiệu và sẽ phân công các đội Cảnh sát Giao thông phụ trách địa bàn trao đổi về nội dung trên.

Tại Điều 35, Nghị định số 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt, có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2020 Xử phạt người điều khiển phương tiện giao thông cơ giới đường bộ gắn biển số nước ngoài nêu rõ:

1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với người điều khiển phương tiện giao thông cơ giới đường bộ gắn biển số nước ngoài thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:

a) Điều khiển phương tiện không gắn ký hiệu phân biệt quốc gia theo quy định;

b) Giấy tờ của phương tiện không có bản dịch sang tiếng Anh hoặc tiếng Việt theo quy định;

c) Xe chở khách không có danh sách hành khách theo quy định.

2. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:

a) Lưu hành phương tiện trên lãnh thổ Việt Nam quá thời hạn quy định;

b) Hoạt động quá phạm vi được phép hoạt động;

c) Điều khiển phương tiện không có Giấy phép vận tải quốc tế, phù hiệu vận tải quốc tế liên vận theo quy định hoặc có nhưng đã hết giá trị sử dụng;

d) Điều khiển phương tiện không gắn biển số tạm thời hoặc gắn biển số tạm thời không do cơ quan có thẩm quyền cấp (nếu có quy định phải gắn biển số tạm thời);

đ) Vận chuyển hành khách hoặc hàng hóa không đúng với quy định tại Hiệp định vận tải đường bộ, Nghị định thư đã ký kết;

e) Điều khiển xe ô tô có tay lái bên phải, xe ô tô hoặc xe mô tô của người nước ngoài vào Việt Nam du lịch tham gia giao thông mà không có xe dẫn đường theo quy định;

g) Điều khiển xe ô tô có tay lái bên phải, xe ô tô gắn biển số nước ngoài tham gia giao thông mà người điều khiển xe không đúng quốc tịch theo quy định.

3. Ngoài việc bị áp dụng hình thức xử phạt, người điều khiển phương tiện thực hiện hành vi vi phạm quy định tại điểm a, điểm c, điểm d, điểm đ khoản 2 Điều này còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc tái xuất phương tiện khỏi Việt Nam.

Việc xử lý những chiếc xe biển Lào hoạt động “chui”, không đúng quy định là vô cùng bức thiết. Nhất là khi những chiếc xe khách này chưa có gì chứng minh được độ an toàn khi hoạt động vận tải ở Việt Nam.

Trong quá khứ, đã có không ít những vụ tai nạn đến từ những chiếc xe biển nước ngoài. Đáng chú ý, chỉ khi tai nạn xảy ra, người ta mới phát hiện hàng loạt những bất cập, sai phạm đến từ những chiếc xe này.

Vào tháng 6/2019, một xe ô tô tải chở sắt vụn biển số UN-8500 trong vụ tai nạn thảm khốc trên quốc lộ 6, Hòa Bình là phương tiện đăng ký biển số Lào. Lúc này, cơ quan chức năng mới phát hiện chiếc xe manng biển số biển số UN-8500 trong vụ tai nạn không có trong dữ liệu kiểm định của Cục Đăng kiểm Việt Nam.

Hay tình trạng hoạt động không đúng quy định, đón khách “chui”, không đúng điểm đỗ cũng gây nhức nhối với những xe mang biển nước ngoài.

Đơn cử như vụ việc xảy ra chiều 28/6/2019, một chiếc xe khách giường nằm 45 chỗ biển số Lào đi lùi ở đường vành đai 3 trên cao từ khu vực tòa nhà Keangnam về lối xuống siêu thị Big C (khoảng gần 2 km).

Bất chấp nguy hiểm, chiếc xe khách 45 chỗ biển số Lào đã đi lùi gần 2km ở đường vành đai 3 trên cao, hành vi này đã gây nguy hiểm cho các phương tiện khác đang lưu thông.

Pháp luật Plus đang liên hệ với các đơn vị có liên quan và sẽ tiếp tục thông tin.