Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP), cuối tháng 2/2022, thủy sản Việt Nam tại Nga trong đó có cá tra phải cạnh tranh mạnh hơn với một số các nguồn cung khác như Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh khi quốc gia này tăng giao thương do những ảnh hưởng của xung đột Nga - Ukraine đến vận tải thế giới và quá trình thanh toán thương mại.

Trung Quốc và Nga có chung 1 phần biên giới, do đó việc Nga phụ thuộc nhiều hơn vào nhà cung cấp này là điều dễ hiểu, thay vì lựa chọn các nguồn cung khác đi qua khu vực biển bị ảnh hưởng do chiến sự.

Tuy nhiên, 2 năm sau xung đột Nga - Ukraine xảy ra, mặc dù thực hiện chính sách tăng xuất khẩu (XK), giảm nhập khẩu (NK), nhưng với cá tra, Việt Nam vẫn là nguồn cung số 1 tại Nga.

Việt Nam vẫn là nguồn cung cá tra số 1 tại Nga. (Ảnh: https://thanhnien.vn/)

Theo số liệu Hải quan Việt Nam, tháng 5/2024, XK cá tra Việt Nam sang Nga ghi nhận tăng gấp 6,5 lần so với cùng kỳ năm 2023. Tính đến hết tháng 5/2024, lũy kế XK cá tra Việt Nam sang Nga đạt hơn 8 triệu USD, tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái.

Khác với các thị trường khác, Nga gần như không NK các sản phẩm cá tra GTGT, mà tập trung nhiều vào cá tra khô và sản phẩm đông lạnh khác và cá tra phile đông lạnh của Việt Nam.

XK cá tra khô và sản phẩm đông lạnh khác (mã HS 03, trừ cá tra mã HS 0304) sang Nga trong 5 tháng đầu năm nay ghi nhận tăng 77% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, nhu cầu tiêu thụ sản phẩm này của Nga không ổn định khi liên tục tăng giảm, điển hình là tháng 5/2024 quốc gia này ghi nhận tăng trưởng gấp 8,5 lần so với tháng 5/2023 và tăng gấp 3 lần so với tháng trước đó, trong khi tháng 4/2024 vừa chứng kiến tăng trưởng âm 35% so với cùng kỳ năm 2023.

Phile cá tra đông lạnh vẫn là sản phẩm chủ lực Việt Nam XK sang Nga, chiếm 80% tỷ trọng trong 5 tháng đầu năm nay. Tháng 5/2024, XK phile cá tra đông lạnh sang thị trường này đạt hơn 2 triệu USD, tăng gấp 6,5 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng là giá trị cao nhất về XK cá tra phile đông lạnh sang Nga kể từ đầu năm nay.

Cũng theo VASEP, tính lũy kế 5 tháng đầu của các năm, từ 2021 đến 2024, XK cá tra Việt Nam sang Nga giảm từ 17 triệu USD trong 5 tháng đầu 2021 xuống 8 triệu USD trong 5 tháng đầu năm nay. Chiến tranh đã có tác động không nhỏ tới hoạt động XK cá tra sang thị trường này. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm ngoái, XK cá tra Việt Nam sang Nga trong 5 tháng đầu năm nay đã có những dấu hiệu phục hồi tích cực.

Với chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Vladimir Putin vào những ngày cuối tháng 6 vừa qua, đúng vào thời điểm 2 nước kỷ niệm 30 năm ngày ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và Liên bang Nga.

Sự kiện này có ý nghĩa quan trọng, làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt - Nga trên tất cả các lĩnh vực và nâng tầm trong tình hình mới, đặc biệt trong bối cảnh hai nước đang nỗ lực hiện thực hóa tuyên bố chung về tầm nhìn quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện đến năm 2030, đồng thời mở ra những cơ hội mới cho giao thương XK, trong đó có XK cá tra sang Nga.