Làm rõ ưu điểm, hạn chế của các phương án

Hôm nay (15/3), tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục phiên họp thứ 31, cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương điều hành nội dung phiên họp.

Báo cáo một số vấn đề lớn của dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cho biết, trong quá trình thẩm tra vẫn còn nhiều loại ý kiến liên quan việc cấm lái xe khi trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.

Loại ý kiến thứ nhất: Nhất trí với dự thảo Luật là cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.

Về ưu điểm, Chủ nhiệm Lê Tấn Tới cho biết, quy định này kế thừa từ Luật Giao thông đường bộ năm 2008 và thống nhất với quy định tại khoản 6 Điều 5 của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019. Quy định trên đã được thực tiễn kiểm nghiệm phát huy kết quả tốt. Số vụ tai nạn liên quan đến rượu bia giảm. Cấm hành vi trên với mục đích phòng ngừa, làm giảm những rủi ro, thiệt hại tiềm tàng do việc sử dụng rượu, bia mà điều khiển phương tiện giao thông gây ra, được các nhà khoa học ủng hộ.

Đến nay, quy định cấm trên đã đi vào cuộc sống, được đông đảo người dân đồng tình thực hiện và đang từng bước hình thành văn hóa "đã uống rượu, bia không lái xe". Về nồng độ cồn nội sinh phát hiện qua hơi thở, đến thời điểm hiện nay chưa có căn cứ rõ ràng; có thể kiểm tra lại qua xét nghiệm máu để không làm sai lệnh kết quả xử lý.

Về hạn chế, việc quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn như vậy là nghiêm khắc và tác động đến thói quen sử dụng rượu, bia của một bộ phận người dân Việt Nam; ảnh hưởng nhất định đến một số hoạt động văn hóa, lễ hội truyền thống của một số địa phương; giảm sức tiêu thụ đồ uống có cồn, từ đó làm ảnh hưởng nhất định các hoạt động sản xuất, nhập khẩu, phân phối, cung ứng, tiêu thụ rượu, bia của nước ta.

Loại ý kiến thứ hai: Đề nghị cân nhắc quy định trên và cần có báo cáo đánh giá, tổng kết, cơ sở khoa học để đưa ra mức giới hạn thấp nhất.Ưu điểm của quy định này là đáp ứng được nhu cầu của một bộ phận người dân, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người đã sử dụng rượu, bia được điều khiển phương tiện tham gia giao thông; không làm giảm sức tiêu thụ đồ uống có cồn, không làm ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất, nhập khẩu, phân phối, cung ứng, tiêu thụ rượu, bia của nước ta và cả gián tiếp cho nhiều người lao động trong chuỗi sản xuất, kinh doanh. Quy định ngưỡng giới hạn nồng độ cồn cho phép đối với người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ cũng tương đồng với quy định của nhiều nước trên thế giới.

Tuy nhiên hạn chế là làm tăng số vụ tai nạn giao thông, kéo theo làm tăng hậu quả, thiệt hại do tai nạn giao thông gây ra như các thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản của người điều khiển phương tiện, người tham gia giao thông khác. Khó bảo đảm tính khả thi khi người uống rượu, bia không thể biết lúc nào đến ngưỡng để dừng lại.

Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh cho rằng, đây là nội dung lớn, có tác động đến toàn bộ người điều khiển phương tiện tham gia giao thông, được cử tri và dư luận nhân dân đặc biệt quan tâm trong thời gian qua. Căn cứ ý kiến của các ĐBQH, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh tổng hợp và đề xuất 2 phương án sau:

Phương án 1: Quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn (kế thừa theo quy định tại khoản 6 Điều 5 Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019, áp dụng đối với tất cả các loại phương tiện giao thông đường bộ).

Phương án 2: Quy định như Luật GTĐB năm 2008 là cấm: "Điều khiển xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Điều khiển xe mô tô, xe gắn máy mà trong máu có nồng độ cồn vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc 0,25 miligam/1 lít khí thở". Đồng thời, phải sửa đổi quy định liên quan tại khoản 6 Điều 5 Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019.

"Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh nhất trí với đề xuất của Chính phủ và tha thiết đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội lựa chọn Phương án 1 để báo cáo Quốc hội cho phép tiếp tục kế thừa quy định hiện hành để bảo vệ được nhiều tính mạng, sức khỏe, tài sản cho người dân, bảo vệ nguồn lực cho xã hội, bảo vệ tuổi thọ của giống nòi", Chủ nhiệm Lê Tấn Tới nhấn mạnh.

Phát biểu điều hành nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV, các vị ĐBQH đã thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (đã có 133 lượt ý kiến phát biểu: 105 ý kiến tại tổ và 28 ý kiến tại Hội trường). Trên cơ sở ý kiến của các vị ĐBQH, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh phối hợp với Cơ quan soạn thảo, các cơ quan của Quốc hội và các cơ quan hữu quan nghiên cứu, giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật và xây dựng dự thảo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý.

So với dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6, dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý có 9 chương, 89 điều, số chương giữ nguyên và tăng 8 điều do bổ sung 5 điều mới; gộp 4 điều thành 2 điều; tách nội dung của một số điều thành 5 điều khác. Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý đạt được sự đồng thuận giữa cơ quan thẩm tra và Cơ quan soạn thảo.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Ủy ban Thường vụ hội tập trung cho ý kiến về những nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau như: Về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật; Về cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn; Về bổ sung quy định đấu giá biển số xe; Về bổ sung quy định về điểm, trừ điểm giấy phép lái xe… và những vấn đề đại biểu quan tâm.

2 phương án giao UBND cấp tỉnh thực hiện đầu tư xây dựng quốc lộ

Cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đường bộ. Dự phiên họp có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng; đại diện lãnh đạo các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông vận tải, Xây dựng, lãnh đạo Văn phòng Chính phủ, Ủy ban An toàn giao thông quốc gia….

Báo cáo một số vấn đề lớn về giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đường bộ tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cho biết, về các nội dung: bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật; phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật; hệ thống giao thông thông minh; quỹ đất dành cho kết cấu hạ tầng đường bộ, căn cứ ý kiến ĐBQH, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã phối hợp với Ban soạn thảo nghiên cứu, rà soát quy định của pháp luật hiện hành và trao đổi, thống nhất với Ban soạn thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ để tiếp thu tối đa ý kiến ĐBQH, bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, phù hợp với thực tiễn và bảo đảm thống nhất giữa hai dự thảo Luật.

Đối với quy định về hệ thống giao thông thông minh, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh thấy rằng, đây là vấn đề mới, còn nhiều nội dung cần tiếp tục nghiên cứu, điều chỉnh trong quá trình thực hiện. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đề nghị trong dự thảo Luật chỉ quy định các nội dung mang tính nguyên tắc chung và giao Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm tính khả thi.

Về quy định giao UBND cấp tỉnh thực hiện đầu tư xây dựng quốc lộ, để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh xây dựng 2 phương án quy định điểm c khoản 2 Điều 32 trong dự thảo Luật như sau:

Phương án 1: quy định cho phép Bộ Giao thông vận tải phân cấp cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đầu tư xây dựng quốc lộ tại điểm c khoản 2 Điều 32; đồng thời bổ sung quy định sửa đổi, bổ sung Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đầu tư công tại khoản 4, khoản 5 Điều 90 của dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý.

Phương án 2: cơ bản giữ nội dung điểm c khoản 2 Điều 32 như dự thảo Luật Chính phủ trình, nhưng bổ sung nội dung điểm đ khoản 3 Điều này quy định việc đầu tư xây dựng công trình đường bộ phải tuân thủ quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật về ngân sách và pháp luật có liên quan.

Đối với hoạt động quản lý, vận hành khai thác và bảo trì quốc lộ, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho quy định theo hướng điều chuyển đoạn tuyến quốc lộ đó cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quản lý theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, theo đó bổ sung điểm c khoản 2 Điều 39 của dự thảo Luật để bảo đảm phù hợp với quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Về quy định chung đối với đường cao tốc, Chủ nhiệm Lê Tấn Tới cho biết, việc đầu tư xây dựng đường cao tốc còn phụ thuộc khả năng cân đối ngân sách và huy động nguồn lực; mặt khác, đây là vấn đề thuộc tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, sẽ được Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu, quy định chi tiết. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đề nghị không quy định cụ thể những nội dung này trong dự thảo Luật.

Về đầu tư xây dựng, phát triển đường cao tốc, về cơ bản việc giải phóng mặt bằng theo quy mô quy hoạch không làm tăng đáng kể tổng mức đầu tư dự án, nhưng lại đem lại nhiều lợi ích về kinh tế, xã hội và về tổ chức thực hiện dự án. Đối với điểm hạn chế về quản lý, sử dụng phần đất chưa đầu tư xây dựng tại giai đoạn phân kỳ, có thể áp dụng một số giải pháp như trồng cây xanh để tạo cảnh quan, tận dụng phần đất này. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh nhất trí với quy định của dự thảo Luật Chính phủ trình.

Về phí sử dụng đường cao tốc, các tuyến đường cao tốc do Nhà nước đầu tư đều có đường quốc lộ song hành, cho phép người tham gia giao thông có quyền lựa chọn sử dụng đường cao tốc hoặc đường quốc lộ. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh nhất trí với nội dung này trong dự thảo Luật Chính phủ trình và đề nghị sửa đổi, bổ sung quy định của Luật Phí và lệ phí như quy định tại Điều 90 dự thảo Luật.

Về trung tâm quản lý, điều hành giao thông tuyến, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh cơ bản thống nhất với mục tiêu nhiệm vụ đã được xác định tại Quyết định số 165/QĐ-TTg nhằm tăng cường quản lý về an ninh trật tự, chỉ huy điều hành giao thông và xử lý vi phạm hành chính. Tuy nhiên, Quyết định số 165/QĐ-TTg chưa xác định rõ nguồn kinh phí thực hiện dự án. Nếu quy định đây là nội dung bắt buộc trong đầu tư xây dựng đường cao tốc sẽ tác động không nhỏ đến khả năng thu hút đầu tư, huy động nguồn lực xã hội để phát triển hệ thống đường cao tốc. Vì vậy, đề nghị UBTVQH cho ý kiến và đề nghị Chính phủ đánh giá tác động bổ sung đối với chính sách này.

Quan tâm đến quy định về phân cấp quản lý ngân sách, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đồng tình với ý kiến của đại biểu đã phát biểu trước đó. Trong đó, Luật Ngân sách đã quy định rất chặt chẽ, không phải là thiếu sót của Luật Ngân sách, trong đó ngân sách là thống nhất cấp quốc gia và đảm bảo vai trò chủ đạo ngân sách trung ương.

Điều quan trọng nhất là chúng ta cần phê duyệt quy hoạch về phát triển giao thông quốc gia để trong trung và dài hạn phân bổ nguồn lực để quyết tâm hoàn thành theo thứ tự ưu tiên các tuyến cao tốc xương sống nhằm kết nối vùng. Do vậy, ngân sách quốc gia phải tập trung các nguồn lực ngắn hạn và dài hạn để đầu tư các quốc lộ đảm bảo đúng tiêu chuẩn, an toàn và kết nối liên vùng, tạo động lực phát triển.

Còn các địa phương nên tập trung đầu tư nâng cấp, cải tạo các tuyến đường tỉnh, đường huyện, còn trách nhiệm của Trung ương là đầu tư các tuyến quốc lộ để tạo sự kết nối liên thông. Một số địa phương tham gia đầu tư quốc lộ có thể xem xét như trường hợp đặc thù, chứ không phải vì có thể sử dụng ngân sách; dùng ngân sách địa phương này chi cho địa phương khác cũng hết sức hãn hữu, bởi ngân sách là thu chi của một cấp chính quyền do Hội đồng nhân dân và Nhân dân địa phương đó quyết định, nếu chi phải đúng thẩm quyền và quyết toán được. Do vậy, chỉ xảy ra trong một số trường hợp như thiên tai, bão lũ, công trình phúc lợi, xã hội, xóa đói giảm nghèo… Vì vậy, không nên luật hóa vào trong luật, nhưng có thể phân cấp để địa phương tham gia vào quá trình đầu tư, tham gia vào quá trình giải phóng mặt bằng; nếu đủ điều kiện có thể làm chủ đầu tư cao tốc, nhưng đây vẫn chủ yếu là trách nhiệm của ngân sách quốc gia.

Điều hành nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, tại Kỳ họp thứ 6, luật đã được thảo luận tại tổ, tại hội trường với rất nhiều ý kiến đóng góp tham gia vào dự thảo luật. Sau kỳ họp, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã phối hợp chặt chẽ với ban soạn thảo, các cơ quan có liên quan, tổ chức nhiều cuộc hội thảo và tiếp thu ý kiến của người dân, các chuyên gia các nhà khoa học, để tiếp thu chỉnh lý hoàn thiện dự thảo luật trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, hiện nay, dự án luật này còn 13 vấn đề xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các vấn đề như, dự thảo luật chỉnh lý đã bám sát các quan điểm của Đảng, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hay chưa, đã tiếp thu, giải trình đầy đủ, thuyết phục các ý kiến của đại biểu Quốc hội, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hay chưa?

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, cần xem xét kỹ các quy định cụ thể trong dự thảo luật đã bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật và thống nhất với dự án Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ hay chưa, tránh chồng chéo trong áp dụng, thực thi sau này. Đồng thời, cũng cần nghiên cứu luật hoá các vấn đề đã được thực tiễn kiểm nghiệm, đánh giá kỹ các vấn đề xung quanh phạm vi điều chỉnh, các quy định liên quan đến giao thông thông minh, quỹ đất dành cho kết cấu hạ tầng đường bộ…

Nguồn: Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đề nghị cấm tuyệt đối nồng độ cồn với tài xế | Tạp chí Giao thông vận tải (tapchigiaothong.vn)