Anh Lê Đức (Hà Nội) gắn bó với chiếc Kia Morning đời 2015 đã gần chục năm. Tại thời điểm đó, mẫu xe này thuộc hàng “hot,” bán rất chạy và được nhiều người mua vì nhỏ gọn, giá hợp lý. Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại, anh đã bán chiếc hatchback cỡ nhỏ này vì sự chật chội, kém tiện nghi để mua một chiếc xe gầm cao cùng phân khúc.

“Bán chiếc xe này đi được khoảng 200 triệu đồng, bỏ thêm khoảng hơn 200 triệu nữa để lấy chiếc xe điện VinFast VF5 Plus giá gần 450 triệu đồng. Tính ra xe cũng không đắt hơn chiếc cũ hồi mới mua là bao, mà lại được gầm cao rộng rãi, cùng nhiều công nghệ, tiện nghi mới,” anh Đức cho hay.

Doanh số lao dốc do đâu?

Không chỉ với anh Đức, đây cũng là quan điểm của nhiều bộ phận người dùng Việt khi chọn mua xe ôtô hiện nay.

Trước đây, các mẫu ôtô hạng A nhỏ gọn được thị trường rất ưa chuộng, nhất là dân chạy xe dịch vụ, gia đình nhỏ nên hãng xe đều khai thác và đưa ra thị trường nhiều mẫu đa dạng, doanh số bán hàng mỗi tháng lên đến hàng nghìn chiếc. Tuy nhiên, thời gian cùng xu hướng thời trang, công nghệ gần đây đã tạo ra sự chuyển đổi về thị hiếu lựa chọn ôtô của người Việt. Những mẫu ôtô cỡ nhỏ, trang bị cơ bản giá 350-500 triệu đồng đang ngày càng lép vế trước xu hướng nở rộ của dòng xe gầm cao máy thoáng.

Nhìn từ số liệu, trong 3 năm trở lại đây phân khúc hatchback hạng A liên tục “lao dốc” không phanh. Báo cáo từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) cho thấy năm 2022 tổng doanh số ôtô hạng A tại Việt Nam đạt 27.833 xe, giảm 38% so với năm 2021. Sang năm 2023, con số này chỉ còn 11.293 xe, giảm xấp xỉ 60% so với năm liền trước đó. Còn 4 tháng đầu 2024, phân khúc này có doanh số đạt 2.357 xe. Mẫu xe cỡ A bán chạy nhất thị trường là Hyundai Grand i10 có doanh số tháng 4/2024 chỉ đạt 229 xe, giảm 61,7% so với tháng trước.

Từ chỗ đa dạng mẫu mã, phân khúc này chỉ còn một vài sự lựa chọn do các hãng đều đã ngừng kinh doanh. Từ tháng 9/2022, VinFast Fadil – mẫu xe bán chạy nhất 2021 đã dừng phân phối do chiến lược phát triển mới của hãng. Nếu như Fadil dừng phân phối vì lý do riêng thì một số mẫu xe nhập khẩu như Honda Brio hay Toyota Wigo đều không đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải mới EURO5 và quá ế ẩm, đã phải ngừng kinh doanh tại thị trường Việt Nam.

Theo giới chuyên gia và đại diện các đơn vị kinh doanh ngành xe, phân khúc xe cỡ nhỏ hạng A đang ngày càng bị “thất sủng” bởi khách hàng Việt bởi một số lý do.

Đầu tiên, sự hạn chế về không gian sử dụng và trang bị khiến các dòng xe này dần trở nên kém thu hút, trong khi yêu cầu về tính tiện dụng của người mua xe ngày càng cao hơn. Các dòng xe SUV cỡ A xuất hiện và lấp vào khoảng trống đó nhờ lợi thế hợp xu hướng, tích hợp nhiều tính năng công nghệ và giá bán cũng "mềm" đi rất nhiều.

Bên cạnh đó, xe hạng A còn bị dòng tiệm cận là hạng B có kích thước lớn hơn cạnh tranh áp đảo về giá. Cụ thể, trên thị trường hiện có nhiều mẫu sedan có mức giá bán ra khá hấp dẫn, thậm chí còn rẻ hơn xe hạng A: MG5 MT tại đại lý có giá từ 370 triệu đồng/chiếc, Mitsubishi Attrage có giá chỉ từ 380 triệu đồng, Mazda 2 có giá 415 triệu đồng, Nissan Almera giá 460 triệu đồng...; thậm chí còn phải cạnh tranh với phân khúc MPV 7 chỗ cỡ nhỏ như Suzuki Ertiga MT giá 449 triệu đồng; Hyundai Stargazer giá 489 triệu đồng…

“Không ít mẫu xe nằm trong dải từ 400-500 triệu đồng trong khi có nhiều lựa chọn và trang bị tốt hơn. Khách hàng tại Việt Nam cũng có xu hướng lựa chọn xe có trang bị công nghệ và an toàn hiện đại hơn thay vì chỉ chọn mẫu xe có chi phí vận hành tiết kiệm hay ăn chắc mặc bền,” anh Công Duy, trưởng phòng bán hàng 1 đại lý xe tại Hà Nội cho hay.

Xe gầm cao, mini điện sẽ là xu hướng mới

Sự thoái trào của dòng xe hatchback cỡ nhỏ cũng là lúc những mẫu xe gầm cao SUV hạng A xuất hiện nhiều hơn và ngày càng được khách hàng ưa chuộng, trở thành xu hướng mới tại phân khúc này.

Gia nhập thị trường Việt từ cuối năm 2021 đến nay, hiện phân khúc gầm cao hạng A (A-SUV) tại Việt Nam đang có các lựa chọn gồm Kia Sonet, Toyota Raize, Hyundai Venue và VinFast VF 5 Plus.

Các mẫu nhóm A-SUV đang được ưa chuộng bởi mức giá ngày càng dễ tiếp cận. Rẻ nhất phân khúc là VinFast VF5 Plus có giá trên thị trường từ 468-548 triệu đồng, tùy thuộc lựa chọn thuê pin hoặc mua pin của khách hàng. Trong khi đó, Toyota Raize đã được giảm xuống còn 498 triệu đồng, Kia Sonet giá từ 519-574 triệu đồng, Hyundai Venue có giá niêm yết 539-579 triệu đồng.

Bên cạnh giá rẻ, thiết kế hiện đại, nhiều tiện ích và công năng sử dụng tối ưu cũng là yếu tố khiến các mẫu xe gầm cao cỡ A ngày càng được số đông đón nhận. Những chiếc xe này khoảng sáng gầm cao, vào mùa mưa có thể lội nước sẽ dễ dàng di chuyển hơn những chiếc sedan gầm thấp.

“Xe SUV cỡ nhỏ hạng A là lựa chọn phù hợp cho những ai đang tìm kiếm một chiếc xe linh hoạt, tiện nghi, giá thành hợp lý, phù hợp cho nhu cầu di chuyển trong thành phố và những chuyến đi ngắn. Những điều này đã tác định vào quyết định mua xe của khách hàng ở phân khúc cỡ nhỏ, vốn là những người mới hay mua xe lần đầu,” anh Hoàng Mạnh Thắng, một chuyên gia trong ngành xe cho hay.

Cùng với xe gầm cao, nhóm ôtô cỡ nhỏ dự kiến sẽ sôi động hơn nữa với sự góp mặt của một số mẫu xe điện mini giá rẻ trong thời gian tới.

Mới đây, VinFast công bố mở bán mẫu mini điện VF3 từ 240 triệu đồng đã gây lên cơn sốt từ cộng đồng và đã có 27.649 đơn đăng ký mua xe chỉ sau hơn 2 ngày mở bán. Con số này gấp gần 4 lần tổng số xe hạng A bán ra từ đầu năm đến nay.

Trước đó vào giữa năm 2023, thị trường cũng vừa đón nhận mẫu xe mini điện HongGuang MiniEV với 239 triệu đồng cũng thu hút nhiều người quan tâm. Hãng xe HongGuang cũng đã thông báo sẽ ra mắt mẫu Bingo EV trong năm nay. Đây là mẫu xe có kích thước lớn hơn Hongguang MiniEV và tương đương các dòng ôtô hạng A hiện tại.

Có quãng đường di chuyển lên từ 120-200km sau mỗi lần sạc, chi phí vận hành thấp, những mẫu xe này phù hợp đúng nghĩa một chiếc xe “đi chợ” mà hatchback hạng A trước đó đã đảm nhiệm như: Di chuyển quãng đường ngắn, đi làm trong nội đô hay những gia đình mua thêm chiếc xe thứ hai… nhưng với mức giá dễ chịu hơn.

Các chuyên gia trong ngành nhận định mặc dù đang thoái trào nhưng dòng xe hatchback cỡ nhỏ hạng A vẫn sẽ tồn tại bởi phân khúc này vẫn phục vụ một lượng khách hàng nhất định. Tuy nhiên, vị thế của dòng xe này sẽ ngày càng bị "đe dọa" khi thị trường xe gầm cao, xe mini điện phát triển, cùng với giá bán hấp dẫn, xu thế thời đại trở thành lựa chọn hàng đầu cho khách hàng Việt./.