Hoàng đế Quang Trung - Nguyễn Huệ sinh năm Quý Dậu (1753) tại ấp Kiên Thành, phủ Tuy Viễn, huyện Quy Nhơn, nay là thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định. Tổ tiên của Ngài vốn là người họ Hồ, quê ở Hưng Nguyên, Nghệ An, sau khi vào Quy Nhơn, Bình Định đổi sang họ Nguyễn. Ngài sinh ra trong bối cảnh hai tập đoàn Trịnh - Nguyễn phân tranh, Bắc - Nam chia cắt, dân tình cơ cực, đất nước điêu tàn.

Trước tình cảnh đó, năm 1771, Ngài cùng với Nguyễn Nhạc, Nguyễn Lữ, ba anh em phất cờ khởi nghĩa tại đất Tây Sơn. Với tầm thao lược quân sự thiên tài và được nhân dân khắp mọi nơi đồng tình ủng hộ, Ngài đã chỉ huy nghĩa quân Tây Sơn đánh đổ chúa Nguyễn ở Đàng Trong, Chúa Trịnh ở Đàng Ngoài, tạo điều kiện cho hai miền Nam Bắc thống nhất. Năm 1785, Nguyễn Ánh cầu cứu quân Xiêm sang can thiệp, Ngài đã chỉ huy quân Tây Sơn tiêu diệt 5 vạn tên xâm lược tại Rạch Gầm, Xoài Mút, tỉnh Tiền Giang.

Trong bối cảnh lực lượng Tây Sơn từ giữa năm 1786 đã bị phân biệt làm 3 vùng, “ý mệnh trời thuận lòng người”, ngày 22/12/1788 (25/11 năm Mậu Thân), tại núi Bân lịch sử, Nguyễn Huệ đã xây đàn tế cáo trời đất và làm lễ đăng quang Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung năm thứ nhất rồi hạ lệnh xuất quân ra Bắc đánh tan 29 vạn quân quân Thanh xâm lược, tạo nên chiến thắng hiển hách vang dội trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta. Sau khi dẹp bỏ thù trong, giặc ngoài, Triều đại Tây Sơn dưới sự trị vì của Hoàng đế Quang Trung đã chăm lo chấn hưng đất nước về cả kinh tế chính trị, văn hóa, quân sự, ngoại giao.

Ngày 1/10/1788, cách đây vừa tròn 235 năm, Hoàng đế Quang Trung đã hạ chiếu xây dựng kinh đô Phượng Hoàng tại xã Yên Trường, huyện Chân Lộc dưới chân núi Dũng Quyết, nay là phường Trung Đô, thành phố Vinh; vì “chỉ đóng đô ở Nghệ An là đường vừa cân, vừa khống chế được trong Nam, ngoài Bắc và sẽ làm cho người tứ phương đến kêu kiện tiện việc đi về”. Đây còn là vùng đất có “hình thế rộng rãi, khí tượng tươi sáng, thực là chỗ đất đẹp để đóng đô”.