Quản lý tin tức hàng không theo khái niệm của ICAO là “việc quản lý tin tức hàng không tích hợp, động thông qua việc phối hợp, cung cấp, trao đổi dữ liệu hàng không dạng số được đảm bảo chất lượng với các bên liên quan”. Trước đây, các loại dữ liệu hàng không do một số đơn vị trực thuộc Trung tâm Thông báo tin tức hàng không bảo đảm bảo cung cấp. Điều này thể hiện sự chưa phù hợp với khái niệm Quản lý tin tức hàng không “tích hợp”. Nhận thấy việc thành lập một cơ sở chuyên trách về cơ sở dữ liệu hàng không là hết sức cần thiết nhằm đảm bảo việc quản lý, xử lý dữ liệu tin tức hàng không hiệu quả, kịp thời, chính xác theo đúng mô hình Quản lý tin tức hàng không của ICAO, ngày 22/9/2023, Hội đồng thành viên Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam đã ban hành Quyết định số 420/QĐ-HĐTV về việc phê duyệt thành lập Trung tâm Cơ sở dữ liệu hàng không (sau đây gọi tắt là Trung tâm CSDLHK) thuộc Trung tâm Thông báo tin tức hàng không. Đến ngày 01/01/2024, Trung tâm CSDLHK chính thức được thành lập và đi vào hoạt động với tên gọi tiếng Anh là “Aeronautical Database Center”.

Cơ cấu tổ chức của Trung tâm CSDLHK bao gồm Trưởng Trung tâm, các Phó Trưởng Trung tâm và hai bộ phận: Bộ phận Điều phối cơ sở dữ liệu và Bộ phận Xử lý cơ sở dữ liệu.

Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Trung tâm Cơ sở dữ liệu hàng không

Trung tâm CSDLHK chịu trách nhiệm chính là tiếp nhận hoặc thực hiện các yêu cầu thay đổi dữ liệu nhằm quản lý, xử lý, cập nhật và điều phối CSDLHK trên các hệ thống khác nhau để đảm bảo cung cấp đầy đủ dữ liệu hàng không cho các dịch vụ: thông báo tin tức hàng không, thủ tục bay, bản đồ, sơ đồ hàng không và thiết kế phương thức bay. Các bộ dữ liệu được cung cấp bao gồm: bộ dữ liệu AIP; bộ dữ liệu địa hình và chướng ngại vật điện tử; bộ dữ liệu phương thức bay bằng thiết bị.

Song song với đó, Trung tâm cũng từng bước thực hiện các nhiệm vụ khác theo hai giai đoạn của Đề án phát triển Trung tâm Thông báo tin tức hàng không đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã được Hội đồng thành viên phê duyệt tại Quyết định số 33/QĐ-HĐTV ngày 22/01/2024. Theo đó, trong giai đoạn đầu đến năm 2025, Trung tâm đang nghiên cứu để từng bước tiến tới trao đổi, chia sẻ, tích hợp dữ liệu hàng không giữa các hệ thống khác nhau do Trung tâm đang quản lý: hệ thống thiết kế phương thức bay (FPDAM), hệ thống dữ liệu địa hình và chướng ngại vật điện tử (eTOD), hệ thống quản lý tin tức hàng không (AIM), giữa các hệ thống đảm bảo cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay trong Tổng công ty theo các mô hình trao đổi khác nhau: Mô hình trao đổi tin tức hàng không (AIXM) - Mô hình trao đổi tin tức chuyến bay (FIXM) - Mô hình trao đổi khí tượng hàng không tích hợp (IWXXM).

Định hướng nhiệm vụ trọng tâm tiếp theo của Trung tâm CSDLHK đến năm 2030 là xây dựng cơ sở dữ liệu lập bản đồ sân bay (AMDB) để cung cấp NOTAM số (dNOTAM), các bộ dữ liệu số, tiếp tục xây dựng bộ cơ sở dữ liệu địa hình và chướng ngại vật khu vực 2 các sân bay mới như Quảng Trị, Phan Thiết... và tiến tới chia sẻ dữ liệu hàng không trên phạm vi khu vực và toàn cầu.

Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu trong cuộc cách mạng công nghệ 4.0. Đây vừa là cơ hội cũng là thách thức đối với các lĩnh vực trong đó có lĩnh vực hàng không nói chung và lĩnh vực dữ liệu hàng không nói riêng. Việc kết nối, trao đổi, chia sẻ dữ liệu AIXM, FIXM, IWXXM trong tương lai sẽ thông qua môi trường quản lý tin tức hàng không trên diện rộng (SWIM) cho phép người khai thác tìm đúng loại tin tức (right information), đúng người (right people), đúng hệ thống (right systems), đúng thời điểm (right time).

Nhân viên Trung tâm Cơ sở dữ liệu hàng không đang tác nghiệp trên hệ thống AIM

Nguồn: Thành lập Trung tâm Cơ sở dữ liệu hàng không (opensky.com.vn)