Pháp luật đã có những quy định rõ ràng về các hành vi vi phạm của người phạm tội. Người vô ý gây ra hành vi vi phạm nhưng dẫn đến hậu quả nghiêm trọng thì vẫn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Đồng thời, người có chủ đích thực hiện hành vi phạm tội nhưng chưa đạt được mục đích như mong muốn thì vẫn bị pháp luật xử lý tùy theo tính chất, mức độ của hành vi vi phạm và hậu quả của hành vi đó gây ra.

Phạm tội chưa đạt là gì?

Phạm tội chưa đạt là hành động cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội. Hành vi phạm tội chưa đạt được hiểu là hành vi mà chủ thể phạm tội đã có chủ đích sẽ gây ra hành vi gì, đe dọa hoặc xâm hại đến chủ thể khác hoặc mối quan hệ xã hội nhưng khi thực hiện hành vi phạm tội thì vì lý do khách quan hoặc chủ quan mà mục đích ban đầu chưa đạt được.

Trong đó, hành vi phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành được hiểu là: chủ thể phạm tội có mục đích, đã hoặc đang thực hiện hành vi nhưng chưa đạt được hậu quả mong muốn và cũng chưa hoàn thành về mặt hành vi;

Hành vi phạm tội chưa đạt đã hoàn thành được hiểu là: chủ thể phạm tội có mục đích và hậu quả pháp lý mong muốn, tuy nhiêm trường hợp này thì chủ thể phạm tội đã thực hiện được hành vi nhưng do nguyên nhân phát sinh khiến hậu quả không như chủ thể mong muốn xảy ra.

Phạm tội chưa đạt có phải chịu trách nhiệm hình sự?

Người thực hiện hành vi phạm tội chưa đạt vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt.

Theo quy định tại khoản 3 Điều 57 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về quyết định hình phạt trong trường hợp phạm tội chưa đạt: đối với trường hợp phạm tội chưa đạt, nếu điều luật được áp dụng có quy định hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình thì áp dụng hình phạt tù không quá 20 năm; còn nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định.

Ngoài ra, có thể căn cứ vào Điều 102 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) xác định quyết định hình phạt trong trường hợp phạm tội chưa đạt như sau:

+ Tòa án quyết định hình phạt đối với người dưới 18 tuổi sẽ được thực hiện theo nguyên tắc sau: đối với hành vi phạm tội chưa đạt, hình phạt được quyết định theo các điều của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về các tội phạm tương ứng và tùy theo tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi, mức độ thực hiện ý định phạm tội và những tình tiết khác khiến cho tội phạm không thực hiện được đến cùng.

+ Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi mà phạm tội chưa đạt thì mức hình phạt cao nhất không quá một phần ba mức hình phạt:

(1) Hình phạt cải tạo không giam giữ được áp dụng với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng (Điều 100 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017));

(2) Khi điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 12 năm tù, còn nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá một phần hai mức phạt tù mà điều luật quy định (Điều 101 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)).

+ Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội chưa đạt không quá một phần hai mức hình phạt:

(1) Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi nếu người đó có thu nhập hoặc có tài sản riêng và mức phạt tiền đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội thì không quá một phần hai mức tiền phạt mà điều luật quy định;

(2) Hình phạt cải tạo không giữ được áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do vô ý hoặc phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng và khi áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ đối với người dưới 18 tuổi phạm tội thì không khấu từ thu nhập của người đó, thời hạn cải tạo không giam giữ đối với người dưới 18 tuổi phạm tội không quá một phần hai thời hạn mà điều luật quy định.

Như vậy, đối với người phạm tội chưa đạt, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng là không quá 20 năm tù.