Ảnh minh họa. (Nguồn: Vietnam+)

Nhà ở xã hội, thị trường bất động sản là một trong những nội dung được quan tâm trong buổi họp báo định kỳ quý 1/2023 của Bộ Xây dựng tổ chức chiều 24/4.

Nhiều dự án bất động sản đang vướng mắc thuộc thẩm quyền giải quyết của địa phương

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết một trong những điểm mới được ghi nhận trong việc thúc đẩy giải ngân gói tín dụng 120.000 tỷ đồng là Bộ Xây dựng đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép ủy quyền công bố danh mục các dự án nhà ở xã hội cho Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố ngay tại địa phương sau khi các dự án được phê duyệt, cấp phép xây dựng và đảm bảo điều kiện theo quy định.

“Như vậy, trên cơ sở Ủy ban Nhân dân tỉnh công bố, ngân hàng sẽ căn cứ vào đó để thực hiện giải ngân, theo đúng nhu cầu kịp thời, phù hợp, sát thực tế. Điều này nhằm hỗ trợ doanh nghiệp thúc đẩy quá trình đầu tư xây dựng các dự án cũng như xác định đối tượng cho vay nhanh nhất, để giải ngân thật nhanh nguồn vốn dành cho nhà ở xã hội," Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh phân tích.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh, hiện nay, nhiều khó khăn, vướng mắc đã được nhận diện đầy đủ. Nhiều nội dung đã được Chính phủ tháo gỡ thông qua hệ thống văn bản chính sách mới ban hành như Thông tư, Nghị định… liên quan đến thủ tục đầu tư, giao đất, định giá đất, quy hoạch, tài chính...

Thời gian tới, hoàn thiện thể chế tiếp tục được chú trọng với việc sửa luật liên quan nhà ở, trong đó  đặc biệt quan tâm đến phát triển nhà ở xã hội. Riêng với phân khúc này, các vướng mắc tập trung chủ yếu ở một số nhóm vấn đề: dành quỹ đất phát triển nhà ở xã hội, định giá đất, lựa chọn chủ đầu tư, xác định giá bán, giá cho thuê, xác định đúng đối tượng thụ hưởng…, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh chỉ rõ.

Dự kiến, Luật Nhà ở sẽ được Quốc hội cho ý kiến vào Kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2023) và thông qua vào Kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023). Nhóm chính sách về nhà ở xã hội sẽ có hiệu lực ngay khi luật được thông qua để tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nhận định thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ (thành lập theo Quyết định số 1435/QĐ-TTg ngày 17/11/2022 của Thủ tướng Chính phủ) cùng các bộ, ngành, địa phương đã có nhiều chỉ đạo, thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ nhằm tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản.

Một số cơ chế, chính sách mới được Chính phủ ban hành, các bộ, ngành tổ chức triển khai về chào bán, giao dịch trái phiếu; chương trình cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ theo Nghị quyết 33/NQ-CP; đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030 đã có nhiều tác động đến thị trường bất động sản.

Nhìn chung, thị trường bất động sản đã có phản ứng tích cực với những chỉ đạo, giải pháp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành.

Thị trường bất động sản đã có những dấu hiệu tích cực, niềm tin của nhà đầu tư được phục hồi, một số dự án bất động sản được tiếp tục triển khai sau một thời gian phải tạm dừng, lượng tìm kiếm và giao dịch bất động sản đã dần tăng lên, đặc biệt vào thời điểm cuối quý.

Tuy nhiên, tổng hợp báo cáo của các địa phương cho thấy thị trường bất động sản vẫn đang trong trạng thái trầm lắng, giá rao bán nhà đất đều trong xu hướng giảm. Giá rao bán chung cư trên thị trường thứ cấp chưa có hiện tượng giảm sâu do nguồn cung thấp, giá thành xây dựng công trình cao. Do đó, thị trường bất động sản vẫn còn nhiều khó khăn cần tiếp tục tháo gỡ trong thời gian tới.

[Tháo gỡ 'cục máu đông' cho bất động sản: Giải quyết bằng cách nào?]

Liên quan đến kết quả phát triển nhà ở xã hội, Cục trưởng Cục quản lý nhà và thị trường bất động sản Nguyễn Hoàng Hải cho biết đến nay, cả nước đã hoàn thành 307 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị, quy mô xây dựng khoảng 157.100 căn, với tổng diện tích hơn 7.950.000m2.

Có 418 dự án (bao gồm các dự án đang xây dựng và dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư) đang được triển khai với quy mô xây dựng khoảng 432.400 căn, tổng diện tích hơn 22,5 triệu m2.

Riêng quý 1, cả nước có 1 dự án nhà ở xã hội với quy mô 300 căn hộ được cấp phép mới (tại Bình Định); có 5 dự án với quy mô 1.908 căn đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai; có 4 dự án với quy mô 934 căn hộ đã hoàn thành xây dựng.

Dự án chung cư nhà ở xã hội D7-D10, phường Mỹ Bình, thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. (Ảnh: Nguyễn Thành/TTXVN)

Cùng với đó, có 397 dự án đang triển khai xây dựng với quy mô 453.426 căn trong đó đang triển khai xây dựng 152 dự án với quy mô 153.426 căn; đang thực hiện thủ tục đầu tư 245 dự án với quy mô 300.000 căn.

Bộ Xây dựng đề nghị các địa phương tập trung rà soát, tháo gỡ vướng mắc về thủ tục để hoàn thiện thủ tục chuẩn bị đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư thực hiện các dự án bất động sản, dự án nhà ở thương mại, nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về nhà ở, pháp luật về đầu tư để tăng nguồn cung về nhà ở, thúc đẩy phát triển thị trường bất động sản trên địa bàn.

Cùng với đó, các địa phương tập trung tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển thị trường bất động sản cả về phía người bán và người mua...

Ngoài ra, cần khẩn trương tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng đô thị, nông thôn, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; rà soát, bổ sung quy hoạch đô thị, quy hoạch khu công nghiệp, bảo đảm dành đủ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân; đồng thời thực hiện nghiêm quy định về việc dành 20% quỹ đất ở đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị để đầu tư phát triển nhà ở xã hội theo pháp luật về nhà ở.

Doanh nghiệp bất động sản vẫn gặp nhiều khó khăn

Cũng tại buổi họp báo, ông Nguyễn Hoàng Hải - Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản cho biết trong quý 1, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bất động sản vẫn gặp rất nhiều khó khăn.

Số lượng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bất động sản thành lập mới trong quý 1 là 940 doanh nghiệp, giảm 63,2% so với cùng kỳ năm 2022. Trong khi đó, số lượng doanh nghiệp giải thể, ngừng kinh doanh có thời hạn lần lượt là 341 doanh nghiệp (tăng 30,2 %) và 1.816 doanh nghiệp (tăng 60,7%) so với cùng kỳ năm trước.

Do gặp nhiều khó khăn, thách thức trong hoạt động kinh doanh bất động sản, hiện nhiều doanh nghiệp phải thay đổi phương án kinh doanh, quản lý. Trong số đó, phần lớn doanh nghiệp phải tái cơ cấu nợ, tái cơ cấu hoạt động kinh doanh, thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh, tinh giản tối đa bộ máy, giảm lực lượng lao động.

Nhiều doanh nghiệp dừng triển khai các dự án mới, dừng phát hành cổ phiếu tăng vốn, có doanh nghiệp giảm đến 50% lực lượng lao động để ứng phó với điều kiện khó khăn hiện tại.

Doanh nghiệp bất động sản tiếp tục phải đối mặt với hàng loạt khó khăn lớn hiện nay như: khó tiếp cận nguồn vốn vay tín dụng, phát hành trái phiếu và huy động vốn của khách hàng dẫn đến doanh nghiệp thiếu vốn phải giãn tiến độ, dừng triển khai dự án.

Lãi suất cho vay, tỷ giá ngoại tệ, giá xăng dầu, giá vật liệu xây dựng tăng, dẫn đến chi phí của doanh nghiệp cũng tăng cao gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Một số tập đoàn, doanh nghiệp bất động sản đang thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh; phải tinh giản tối đa bộ máy, giảm lực lượng lao động (dừng, đình hoãn hoạt động đầu tư, thi công xây dựng một số dự án; dừng triển khai các dự án mới; dừng phát hành cổ phiếu tăng vốn; dừng IPO. Thậm chí, có tập đoàn giảm 30% đến 50% lực lượng lao động...

Bên cạnh đó, theo khảo sát, trong quý 1/2023, có thêm khoảng 30-50% sàn giao dịch phải đóng cửa hoặc tạm dừng hoạt động so với quý trước, đồng thời ước lượng số môi giới đang hoạt động hiện nay chỉ còn khoảng 30-40% so với giai đoạn đầu năm 2022. Đây là giai đoạn thách thức đối với những đơn vị môi giới không đủ năng lực cạnh tranh để tồn tại nhưng cũng là cơ hội để các đơn vị chuyên nghiệp vượt lên và phát triển bền vững hơn.

Trước thực trạng này, Bộ Xây dựng kiến nghị các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã được Chính phủ giao tại Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 về một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững.

Trong số đó, các bộ, ngành, địa phương cần tập trung triển khai các giải pháp như: hoàn thiện thể chế; thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội; nguồn vốn tín dụng; nguồn vốn trái phiếu doanh nghiệp; tổ chức thực hiện của các địa phương.

Đặc biệt, thông tin, truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc khôi phục niềm tin, hỗ trợ thị trường và hoạt động của các doanh nghiệp bất động sản./.