Theo đó, tại Điều 53 Luật Khoáng sản 2010 quy định về nguyên tắc và điều kiện cấp Giấy phép khai thác khoáng sản: Việc cấp Giấy phép khai thác khoáng sản phải bảo đảm các nguyên tắc bao gồm: Giấy phép khai thác khoáng sản chỉ được cấp ở khu vực không có tổ chức, cá nhân đang thăm dò, khai thác khoáng sản hợp pháp và không thuộc khu vực cấm hoạt động khoáng sản, khu vực tạm thời cấm hoạt động khoáng sản, khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia; Không chia cắt khu vực khoáng sản có thể đầu tư khai thác hiệu quả ở quy mô lớn để cấp Giấy phép khai thác khoáng sản cho nhiều tổ chức, cá nhân khai thác ở quy mô nhỏ.

Các tổ chức, cá nhân được cấp Giấy phép khai thác khoáng sản phải có đủ các điều kiện như: Có dự án đầu tư khai thác khoáng sản ở khu vực đã thăm dò, phê duyệt trữ lượng phù hợp với quy hoạch có liên quan theo quy định của pháp luật về quy hoạch. Dự án đầu tư khai thác khoáng sản phải có phương án sử dụng nhân lực chuyên ngành, thiết bị, công nghệ, phương pháp khai thác tiên tiến phù hợp; đối với khoáng sản độc hại còn phải được Thủ tướng Chính phủ cho phép bằng văn bản.

Có báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc bản cam kết bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường

Có vốn chủ sở hữu ít nhất bằng 30% tổng số vốn đầu tư của dự án đầu tư khai thác khoáng sản.

Khi khai thác cát, cần lưu ý chuẩn bị Giấy phép khai thác khoáng sản. Không tự ý khai thác cát khi chưa có giấy phép, điều này sẽ trái quy định của pháp luật và bị xử phạt theo quy định.

Theo Nghị định số 23/2020/NĐ-CP, Giấy phép khai thác cát, sỏi lòng sông phải quy định thời gian được phép hoạt động khai thác trong ngày, từ 7 giờ sáng đến 5 giờ chiều, không được khai thác ban đêm; quy định về thời gian khai thác trong năm. Như vậy, không được khai thác cát vào ban đêm

Tổ chức, cá nhân được phép khai thác hoặc kinh doanh cát, sỏi khi tập kết cát lòng sông sau khai thác tại các bến, bãi phải lắp đặt bảng thông báo để công khai thông tin của bến bãi tập kết cát với các nội dung: Địa chỉ cung cấp cát được tập kết tại bến bãi; lắp đặt trạm cân, camera để giám sát khối lượng cát mua – bán tại bến bãi, diện tích bến bãi.