Thời gian tới, nền kinh tế sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức đan xen. Từ tác động của chính sách "Thuế nhập khẩu đối ứng" từ Hoa Kỳ đến áp lực lạm phát trong nước, bối cảnh kinh tế đòi hỏi sự ứng phó linh hoạt và hiệu quả.

Để làm rõ hơn về tình hình này, Phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus đã có cuộc phỏng vấn với bà Nguyễn Thu Oanh, Trưởng Ban Dịch vụ và Giá, Cục Thống kê, Bộ Tài chính.

Tác động nhiều ngành hàng chủ chốt

- Thưa bà, chính sách "Thuế nhập khẩu đối ứng nhắm đến tất cả các quốc gia" của Hoa Kỳ đang tạo ra những thách thức nào cho hoạt động xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt khi Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của chúng ta?

Bà Nguyễn Thu Oanh: Chính sách này thực sự là một thách thức lớn. Cụ thể, nếu Mỹ áp thuế đối ứng 46% lên hàng hóa Việt Nam, tác động sẽ lan rộng đến nhiều ngành kinh tế chủ chốt. Theo số liệu thống kê năm 2024, sáu nhóm hàng (gồm máy vi tính, điện tử và linh kiện; máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng; điện thoại và linh kiện; dệt may; giày dép; gỗ và sản phẩm gỗ) đang chiếm tới hơn 74% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ.

Trong đó, các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu các mặt hàng điện tử, máy móc và điện thoại. Theo đó, thuế đối ứng có thể khiến họ dịch chuyển hoạt động sản xuất sang các quốc gia khác và điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

Với các ngành dệt may, da giày và gỗ, vốn có tỷ lệ doanh nghiệp nội địa tham gia lớn hơn. Song, việc tăng thuế sẽ làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam, điều này khiến các doanh nghiệp sẽ khó khăn hơn trong việc tìm kiếm thị trường thay thế, dẫn đến nguy cơ sụt giảm đơn hàng và kim ngạch xuất khẩu.

Chưa kể, việc Hoa Kỳ áp thuế cao lên tất cả các thị trường có thể làm gia tăng lạm phát toàn cầu, từ đó ảnh hưởng tới sức tiêu dùng và gián tiếp tác động tiêu cực đến xuất khẩu của Việt Nam.

- Theo bà, Việt Nam cần triển khai những giải pháp nào để giảm thiểu tối đa những tác động tiêu cực từ chính sách thuế này?

Bà Nguyễn Thu Oanh: Để ứng phó với tình hình này, chúng ta cần một chiến lược toàn diện và chủ động. Thứ nhất là tăng cường đối thoại song phương với Mỹ để làm rõ các yếu tố lợi ích thương mại, khẳng định Việt Nam là đối tác công bằng và đáng tin cậy.

Thứ hai là tiếp tục chủ động và tích cực cân bằng cán cân thương mại giữa hai nước thông qua nhiều kênh và biện pháp khác nhau.

Thứ ba là cải thiện những yếu tố mà Hoa Kỳ cho rằng Việt Nam đang bảo hộ hoặc cạnh tranh không lành mạnh.

Thứ tư là đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao chất lượng sản phẩm để giảm sự phụ thuộc vào thị trường Hoa Kỳ.

Cuối cùng, các cơ quan chức năng cần cung cấp thông tin sớm và đầy đủ cho doanh nghiệp về chính sách thuế đối ứng, giúp họ chuẩn bị dữ liệu và sẵn sàng ứng phó, bảo vệ quyền lợi tại thị trường Hoa Kỳ. Bên cạnh đó, các cấp quản lý cần có các giải pháp hỗ trợ cụ thể để giảm thiểu tác động của thuế quan đối với các nhà sản xuất và xuất khẩu.

Đảm bảo thị trường nội địa thông suốt

- Quốc hội đã nới trần lạm phát lên 4,5%-5% để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8%, nhưng Chính phủ vẫn đặt mục tiêu kiểm soát lạm phát ở mức 4,15%. Trong bối cảnh giá thịt lợn neo cao và các sàn thương mại điện tử đồng loạt tăng phí, theo bà cần có những giải pháp như thế nào để có thể đạt được mục tiêu này ?

Bà Nguyễn Thu Oanh: Đây là một bài toán không hề dễ dàng và đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng và đồng bộ từ nhiều phía.

Trước hết, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương cần theo dõi sát diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới để kịp thời cảnh báo các nguy cơ và có biện pháp ứng phó phù hợp, đảm bảo nguồn cung và bình ổn giá trong nước.

Bên cạnh đó, các cấp quản lý cần đảm bảo hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ được thông suốt, đặc biệt là các mặt hàng chiến lược có nguy cơ bị ảnh hưởng từ đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và căng thẳng địa chính trị.

Đặc biệt là cần theo dõi sát diễn biến giá cả của các mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, thịt lợn, xăng dầu, gas... để có giải pháp điều hành phù hợp và chủ động chuẩn bị nguồn hàng vào dịp lễ, Tết, hạn chế tình trạng tăng giá đột biến. Các bộ, ngành cũng cần tăng cường kiểm soát, bình ổn giá, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, tránh để xảy ra tình trạng tăng giá bất hợp lý hoặc tung tin thất thiệt gây bất ổn thị trường.

Mặt khác, các quyết sách đưa ra cần cân nhắc kỹ lưỡng thời điểm và mức độ điều chỉnh giá các loại dịch vụ do Nhà nước quản lý để tránh gây ra hiệu ứng cộng hưởng lạm phát chi phí đẩy và tạo ra lạm phát kỳ vọng.

Trên thị trường, các cơ quan chức năng cần điều hành linh hoạt và đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ để kiểm soát lạm phát theo mục tiêu, đồng thời hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh và đời sống người dân.

Cuối cùng, điều không thể thiếu là phải tăng cường công tác thông tin, truyền thông để cung cấp thông tin kịp thời, minh bạch, tạo sự đồng thuận trong dư luận đối với công tác điều hành giá của Chính phủ, ổn định tâm lý người tiêu dùng và kỳ vọng lạm phát.

- Xin cảm ơn bà!