Sự im lặng khó hiểu

Để rộng đường dư luận và làm rõ các vấn đề người dân đang thắc mắc, kêu oan, phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam đã có buổi làm việc với Công an TP Phú Quốc để xin tiếp cận hồ sơ vụ án, nhưng đơn vị này từ chối cung cấp vì lý do “đây là tài liệu mật đã lưu trữ”?(*)

Liên quan đến vụ án, ngày 25/5/2021, Tổng cục đường bộ đã có văn bản số 3233 gửi đến Báo Pháp Luật Việt Nam (PLVN). Theo văn bản, ông Trần Quốc Huy được Sở Giao thông Vận tải TP Hồ Chí Minh cấp Giấy phép lái xe ô tô hạng B2, số 790174269544 ngày 18/7/2017 và có giá trị đến ngày 10/7/2027.

Như vậy, ông Trần Quốc Huy có bằng lái xe ô tô sau 2 tháng kể từ thời điểm lái xe ô tô gây tai nạn khiến ông Huỳnh Thanh Cường tử vong.

Thế nhưng, đến ngày 05/10/2017 Thủ trưởng cơ quan CSĐT, đại tá Nguyễn Thanh Nhanh đã ký và ban hành Thông báo số 91/TB-CSĐT về giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố liên quan đến vụ việc.

Theo thông báo này: “Hành vi của ông Huy không cấu thành tội phạm nên CQCSĐT đã ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự số 47 ngày 05/10/2017 đối với vụ vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ xảy ra ngày 14/5/2017 tại ấp Bến Tràm, xã Cửa Dương, huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang".?

Trước đó, như Báo Pháp luật Việt Nam đã thông tin, ngày 14/5/2017, ông Trần Quốc Huy, trú tại ấp Bến Tràm, xã Cửa Dương, huyện Phú Quốc (nay là TP Phú Quốc) điều khiển xe ô tô biển số 68A-04504 trên đường giao thông nông thôn liên xóm (đường bê tông rộng 3 mét) để ra trục lộ liên xã.

Sau khi xe chạy khoảng 500 mét thì xe ô tô của Huy va chạm với xe gắn máy biển số 68T4-5394 do ông Huỳnh Thanh Cường, sinh năm 1977, thường trú cùng ấp với Huy. Hậu quả khiến ông Cường tử vong ngay tại chỗ.

Sau khi xảy ra sự việc, Đội Cảnh sát giao thông đã có mặt tại hiện trường để lập biên bản và bàn giao cho Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an huyện Phú Quốc theo quy định.

Theo một điều tra viên, “Tại thời điểm ông Huy gây tai nạn, ông Huy khai rằng, ông không có giấy phép lái xe, lời khai này được ghi vào biên bản lời khai, ông Huy đã ký xác nhận vào biên bản lời khai…”

Nỗi oan khuất chưa được làm sáng tỏ

Theo nguồn tin của Báo Pháp luật Việt Nam cho biết, ông Trần Quốc Huy là cán bộ phòng Đăng ký đất đai thành phố Phú Quốc, cha ông Huy cũng là cựu Chủ tịch xã Cửa Dương. Đồng thời, ông Huy có gia cảnh thuộc hàng "khủng".

Trong khi đó, nạn nhân là ông Huỳnh Thanh Cường làm nghề đi biển mướn. Sau khi ông Cường mất, con trai ông mới học lớp 11 phải bỏ học, thay cha đi biển phụ mẹ nuôi 2 em nhỏ. Bà Chung (vợ ông Cường) ban ngày la lết chợ cá, ai mướn gì thì làm, tối đến, “thầu” mấy cái nhà vệ sinh của vũ trường, nhà hành karaoke để lau chùi, kiếm thêm tiền đóng học phí cho con…

Bà Chung chia sẻ, sau khi biết ông Huy không có bằng lái xe nhưng lại điều khiển xe ô tô gây tai nạn giao thông khiến chồng mình tử vong, bà đã chạy vạy khắp nơi để kêu oan. Nhưng vì mù chữ, không có tiền, nên các luật sư chỉ dừng lại mức độ soạn giúp lá đơn kêu oan mà thôi.

Cụ thể, đơn kêu cứu, khiếu nại của bà Chung đã gửi khắp các cơ quan tố tụng, chính quyền tỉnh Kiên Giang, nhưng tất cả rơi vào im lặng, hay có trả lời cho bà Chung thì tất cả đều chối bỏ trách nhiệm, đùn đẩy cho Viện kiểm sát thành phố Phú Quốc.

Trả lời cho cho gia đình về nỗi oan khuất của nạn nhân, ngày 01/10/2018, Phó Chánh văn phòng UBND tỉnh Kiên Giang bà Đỗ Thị Lệ Hảo thừa lệnh Chủ tịch tỉnh, ký thay Chánh văn phòng Công văn 1282/UBND-TCD gửi bà Chung có nội dung như sau: “Đơn của bà Chung không thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND tỉnh…”.

Bà Chung cho rằng, Công văn 1282 có vô cảm với dân nghèo quá hay không, vì theo qui định, Chủ tịch tỉnh là Trưởng ban an toàn giao thông tỉnh, Phó Chủ tịch hay Giám đốc Sở Giao thông vận tải là Phó ban…

Bà Chung cho biết: "Sau khi chồng tôi chết, ông Huy có đưa tôi 70 triệu, tôi mua hòm hết 50 triệu, còn 20 triệu là dịch vụ ma chay, mồ mả. Ông Huy không thương lượng bồi hoàn gì cho tôi".

"Tôi mù chữ, nhà nghèo, không biết luật, không tiền thuê luật sư, vụ việc tôi trông cậy vào pháp luật. Gần một năm sau khi chồng chết, tôi thấy ông Huy vẫn đi làm bình thường, nên tôi đến cơ quan ông Huy khóc van ông Huy trả mạng lại cho chồng tôi...", bà Chung tức tưởi nói.

Cuối cùng, vụ tai nạn giao thông khiến ông Huỳnh Thanh Cường, chồng bà Chung bị khép lại sau khi Viện kiểm sát tỉnh Kiên Giang trả lời bà Chung bằng công văn 37/VKS-P12 ngày 11/3/2019: Đơn khiếu nại về cái chết của chồng bà đã hết thời hiệu...

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Trần Quốc Tuấn - Trưởng Văn phòng luật sư Quốc Tuấn Phát, Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai cho rằng: “Theo qui định tại điểm a khoản 2 Điều 260 Bộ Luật hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung 2017 qui định về tội vi phạm tham gia giao thông thì, người nào tham gia giao thông đường bộ mà không có giấy phép lái xe theo qui định, gây tai nạn chết người thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm. Như vậy, trường hợp như Báo PLVN nêu, ông Huy đã phạm tội rất nghiêm trọng".

"Tuy nhiên, trong quá trình điều tra mà Cơ quan CSĐT trả lời không có dấu hiệu phạm tội thì cần xem xét lại căn cứ pháp luật nào họ ra kết luận đó.

Trong trường hợp CQCSĐT bỏ lọt tội phạm thì theo Điều 369 Bộ luật hình sự có thể truy tố người có thẩm quyền điều tra tội “Tội không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội:

1. Người nào có thẩm quyền mà không truy cứu trách nhiệm hình sự người mà mình biết rõ là có tội, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì, bị phạt tù từ 02 đến 07 năm: a) Không truy cứu trách nhiệm hình sự người thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng;…”   

- Luật sư Tuấn phân tích.

Một Luật gia Hội Luật gia tỉnh Kiên Giang bình luận: "Số tiền 70 triệu là khoản tiền khắc phục hậu quả chứ không phải bồi thường. Thỏa thuận bồi thường phần dân sự trong vụ án tai nạn giao thông rất nghiêm trọng này phải được hai bên xác lập trước cơ quan chức năng thẩm quyền. Khoản tiền bồi thường dựa trên thu nhập bình quân hàng tháng của nạn nhân đến tuổi hưu theo luật định". Thế nhưng vụ tai nạn giao thông rất nghiêm trọng này xem ra bị khép lại khi Viện kiểm sát tỉnh Kiên Giang trả lời bà Chung bằng công văn 37/VKS-P12 ngày 11/3/2019: "Đơn khiếu nại về cái chết của chồng bà đã hết thời hiệu...".

Có thể thấy, tai nạn giao thông gây chết người là điều không mong muốn của bất kỳ ai thế nhưng cách xử lý có nhiều điều "bất thường" của một số cơ quan có thẩm quyền tại tỉnh Kiên Giang khiến người dân ngỡ ngàng và bức xúc. Dư luận cho rằng, 5 năm qua gia đình chờ một câu trả lời thoả đáng cho sự ra đi của nạn nhân nhưng đến nay vẫn chưa có được một kết quả hợp lòng dân, đúng quy định của pháp luật. 

Báo Pháp luật Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin.

...tài liệu mật đã lưu trữ(*)

Theo Luật sư Phạm Thị Nguyệt Tú – Giám đốc Công ty Luật TNHH Thái Hà (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) thì Tài liệu mật (hay còn gọi là Tài liệu Bí mật nhà nước) là những tài liệu có nội dung về bí mật nhà nước trong các lĩnh vực chưa công khai, nếu bị lộ, bị mất có thể gây nguy hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc.

Bên cạnh đó, luật tiếp cận thông tin cũng quy định công dân có quyền tiếp cận thông tin khi không thuộc các trường hợp: thông tin thuộc bí mật nhà nước, bao gồm những thông tin có nội dung quan trọng thuộc lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh quốc gia, đối ngoại, kinh tế, khoa học, công nghệ và các lĩnh vực khác theo quy định của luật.

Cùng với đó là những thông tin mà nếu để tiếp cận sẽ gây nguy hại đến lợi ích của Nhà nước, ảnh hưởng xấu đến quốc phòng, an ninh quốc gia, quan hệ quốc tế, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng; gây nguy hại đến tính mạng, cuộc sống hoặc tài sản của người khác; thông tin thuộc bí mật công tác; thông tin về cuộc họp nội bộ của cơ quan nhà nước; tài liệu do cơ quan nhà nước soạn thảo cho công việc nội bộ.

Như vậy, việc xác định một thông tin, tài liệu là mật phải căn cứ vào pháp luật chứ không phải được đưa ra một cách tùy tiện. Chỉ những thông tin thuộc các trường hợp quy định của Luật bảo vệ bí mật nhà nước mà nếu công khai có thể gây nguy hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc thì mới được xem là thông tin mật.

Theo Luật sư Tú, việc người đứng đầu cơ quan, nhà nước tùy tiện xác định một tài liệu nào đó là mật để cản trở việc tiếp cận thông tin cho cá nhân, tổ chức là trái với quy định của luật và cần phải nghiêm trị, xử lý.