Nợ vay ngân hàng nằm trong vòng đời thu phí của các dự án

Sáng nay (7/5), Tập đoàn Đèo Cả chính thức thông tin về tình hình hoạt động và các khoản vay dài hạn của Công ty CP Đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả (HHV - đơn vị thành viên của Tập đoàn Đèo Cả).

Trả lời báo chí về việc vừa qua một số phương tiện truyền thông đăng tải thông tin HHV đối diện nguy cơ vỡ nợ, phá sản, khả năng trả nợ yếu, mất khả năng thanh toán, ông Ngọ Trường Nam - Tổng giám đốc Tập đoàn Đèo Cả nói thẳng: "Đây là các thông tin không chính xác".

Theo ông Nam, HHV là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đầu tư, thi công, quản lý vận hành các dự án hạ tầng giao thông tại Việt Nam. Tính đến nay, HHV đã tham gia đầu tư các dự án hạ tầng giao thông với tổng mức đầu tư hơn 50.000 tỷ đồng gồm chuỗi hầm Đèo Cả - Cổ Mã - Cù Mông - Hải Vân 2, hầm đường bộ Phước Tượng - Phú Gia, cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn, cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo…

Ông Nam cho biết, các dự án hạ tầng giao thông được thực hiện bằng hình thức BOT trước thời điểm Luật PPP có hiệu lực (1/1/2021) đều không có sự tham gia của vốn nhà nước hỗ trợ cấu phần xây lắp. Trong cơ cấu nguồn vốn thực hiện các dự án BOT theo quy định trước đây (Nghị định 78, Nghị định 109,…) chỉ quy định phần vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư từ 15 - 20 % tổng mức đầu tư, còn lại là phần vốn nhà đầu tư huy động.

"Không chỉ các dự án BOT giao thông trước đây, ngay cả những dự án hạ tầng giao thông triển khai sau khi Luật PPP có hiệu lực (từ 1/1/2021), dù đã có phần vốn nhà nước hỗ trợ (lên đến 50%) thì các nhà đầu tư cũng đều phải huy động nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng. Bởi, các dự án giao thông có tổng vốn rất lớn, nếu chỉ dùng phần vốn tự có của doanh nghiệp thì không doanh nghiệp nào ở Việt Nam có thể làm được", ông Nam cho hay.

Thẳng thắn chia sẻ về con số thống kê tại thời điểm ngày 31/3/2024, HHV ghi nhận khoản dư nợ vay dài hạn gần 20.000 tỷ đồng, ông Nam khẳng định: "Đây phần lớn là các khoản đầu tư cho 3 dự án BOT: Chuỗi hầm Đèo Cả - Cù Mông - Cổ Mã - Hải Vân; Cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn và Hầm đường bộ Phước Tượng - Phú Gia. Khoản dư nợ vay dài hạn này đã nằm trong phương án tài chính của các dự án và đã được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, ngân hàng thẩm định, phê duyệt.

Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả cho biết thêm, bản chất ngân hàng là một doanh nghiệp kinh doanh loại hàng hóa đặc biệt (tiền). Do vậy, trước khi quyết định cấp tín dụng cho các dự án PPP giao thông, các ngân hàng đều thẩm định rất chặt chẽ về pháp lý, tính khả thi, khả năng trả nợ và hiệu quả dự án. Chỉ khi nào dự án đảm bảo hiệu quả và có lãi thì các ngân hàng mới cấp tín dụng cho nhà đầu tư.

Theo ông Nam, tỷ suất lợi nhuận các khoản đầu tư tại những dự án PPP giao thông được Nhà nước đảm bảo ở mức 11 - 11,5 %/năm. Hiện nay, các dự án PPP chuỗi hầm Đèo Cả, hầm Phước Tượng - Phú Gia, cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn… đều đã đưa vào khai thác, tạo ra nguồn thu ổn định và tăng trưởng đều hàng năm.

Cụ thể, doanh thu thu phí năm 2023 đạt 1.572 tỷ đồng, tăng 6% so với cùng kỳ. Nguồn tiền, dòng tiền ổn định, lịch trả nợ đã được sắp xếp phù hợp với vòng thời gian thu phí hoàn vốn của dự án. "Các khoản vay, lãi vay đều được trả đầy đủ, đúng hạn và không ảnh hưởng đến dòng tiền, hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như lợi ích của cổ đông", ông Nam nói.

Theo ông Nam, việc các doanh nghiệp huy động vốn từ các tổ chức tín dụng hay các nguồn khác để đầu tư hạ tầng giao thông là sự thật hiển nhiên và phù hợp với quy định hiện hành cũng như thông lệ quốc tế.

"Các doanh nghiệp đầu tư hạ tầng giao thông có dư nợ ở các ngân hàng là điều rất bình thường. Những cam kết, nghĩa vụ trả nợ của doanh nghiệp đối với ngân hàng từ dự án giao thông vẫn được thực hiện và đảm bảo thì việc một số người cho rằng HHV dư nợ lớn hàng chục nghìn tỷ đồng ở ngân hàng do làm ăn thua lỗ là hoàn toàn không chính xác, thông tin mang tính suy diễn", ông Nam chia sẻ.

Vướng mắc từ phía Nhà nước đang dần được tháo gỡ

Đối với một số dự án do Tập đoàn Đèo Cả đầu tư đã được hoàn thành và đang vận hành khai thác nhưng vẫn còn tồn tại liên quan đến việc thay đổi trong cơ chế, chính sách của Nhà nước, ông Nguyễn Hữu Hùng - Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả cho biết, các dự án này đã được BộGTVT, UBND tỉnh Lạng Sơn ghi nhận báo cáo Chính phủ, Quốc hội thống nhất tháo gỡ.

Cụ thể, đối với dự án BOT hầm đường bộ qua Đèo Cả (TMĐT: 21.612 tỷ đồng), ngày 29/12/2023 tại Quyết định số 1738/QĐ-TTG, Chính phủ đã thống nhất bố trí bổ sung phần vốn ngân sách nhà nước còn thiếu (1.180 tỷ đồng) cho dự án. Đến nay, Bộ GTVT và doanh nghiệp dự án, nhà đầu tư đang hoàn thiện và ký kết phụ lục hợp đồng BOT làm cơ sở để giải ngân nguồn vốn.

Theo ông Hùng, cũng liên quan đến xử lý vướng mắc của dự án BOT hầm đường bộ qua Đèo Cả, tại Tờ trình số 2451/TTr-BGTVT ngày 8/3/2024, Bộ GTVT đã đề xuất phương án bổ sung khoảng 2.280 tỷ đồng vốn ngân sách nhà nước để hỗ trợ nhằm đảm bảo phương án tài chính của dự án thay thế quyền thu phí trạm La Sơn - Tuý Loan để hoàn vốn cho dự án.

Đối với dự án BOT cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn, ông Hùng cho biết, dự án này bị đình trệ nhiều năm cho đến khi được nhà đầu tư Đèo Cả "giải cứu". Cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn dài 63km hoàn thành chỉ sau gần 2 năm cho đến nay vẫn là kỷ lục về tiến độ làm đường cao tốc tại Việt Nam. Tuy nhiên, đến nay, dự án vẫn chưa có phần vốn ngân sách Nhà nước tham gia.

Trước đó, dự án bị cắt giảm 1 trạm thu phí trên QL1 so với hợp đồng dự án ban đầu. Theo phương án tài chính trong hợp đồng BOT, việc bỏ trạm thu phí dẫn đến giảm nguồn thu khoảng 5.457 tỷ đồng trong cả vòng đời dự án; dự án phải miễn giảm giá vé cho người dân sinh sống xung quanh trạm thu phí phạm vi lên đến 10 km dẫn đến giảm doanh thu đến hiện nay khoảng 220 tỷ đồng...

"Để tháo gỡ vướng mắc cho dự án này, tại Tờ trình số 23/TTr ngày 6/3/2024, UBND tỉnh Lạng Sơn đã báo cáo và đề nghị Chính phủ hỗ trợ 5.600 tỷ đồng nguồn vốn ngân sách trung ương để đảm bảo phương án tài chính, tháo gỡ các vướng mắc tồn đọng tại dự án BOT Bắc Giang - Lạng Sơn", ông Hùng thông tin.