Lực lượng chức năng kiểm tra các điều kiện hoạt động của xe hợp đồng

Nguy cơ phá vỡ luồng tuyến cố định  

Ngày 28/9 tại Hà Nội, Ủy ban ATGT Quốc gia tổ chức Hội nghị ATGT Việt Nam năm 2023 nhằm công bố, trao đổi kết quả nghiêm cứu khoa học, kinh nghiệm thực tiễn trong nước và quốc tế trong lĩnh vực ATGT, đồng thời tăng cường hợp tác giữa các cơ quan quản lý, tổ chức khoa học, doanh nghiệp trong công tác bảo đảm trật tự ATGT. 

Chia sẻ tại Hội nghị, TS. Đinh Quang Toàn, Trường Đại học Công nghệ GTVT nhấn mạnh, mô hình kinh doanh xe hợp đồng hiện nay đang chiếm vai trò chủ đạo. Trong đó, đáng lưu ý là tình trạng xe hợp đồng trá hình tuyến cố định và chạy như tuyến cố định. Đây được xem như là kẽ hở lớn cần phải được khắc phục nếu không sẽ phá vỡ luồng tuyến cố định, dẫn đến tình trạng xe bỏ bến ngày càng nhiều.

Về nguyên nhân khiến cho xe hợp đồng nở rộ, TS. Toàn cho rằng, do hành lang pháp lý dành cho xe hợp đồng hiện nay cởi mở hơn so với các mô hình khác với những lợi thế đơn vị vận tải xe hợp đồng có thể chủ động quyết định giá cước vận tải; chủ động lên lộ trình vận tải theo yêu cầu của khách hàng... Trong khi đó, xe tuyến cố định mỗi khi thay đổi giá cước thì thủ tục phức tạp và các rào cản cơ chế gặp nhiều khó khăn. 

Ngoài ra, chính những lợi thế pháp lý của xe hợp đồng thoải mái hơn nên đang thúc đẩy cả loại hình xe cá nhân không được phép kinh doanh vận tải vẫn tham gia kinh doanh vận tải như các mô hình xe ghép, xe tiện chuyến,... làm mất an toàn giao thông và thất thu thuế lớn cho nhà nước. 

"Hoạt động kinh doanh vận tải hành khách và hàng hóa bằng đường bộ vẫn còn đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ về việc cạnh tranh không lành mạnh cũng như mất an toàn giao thông cần phải được các cơ quan quản lý nhà nước xử lý triệt để thông qua các giải pháp, công cụ ứng dụng công nghệ số", TS. Toàn khẳng định.

Cách nào giải quyết? 

Tại Hội nghị, ông Phan Bá Mạnh, Giám đốc Công ty CP Công nghệ An Vui thẳng thắn chỉ ra 2 nguy cơ khi loại hình vận tải này phát triển thiếu sự kiểm soát. 

Thứ nhất, có thể nhu cầu thị trường gia tăng do loại hình này tiện lợi cho người dân. Thứ hai cũng thể hiện lĩnh vực kinh doanh vận tải hợp đồng đang ẩn chứa nhiều tiềm năng, nguy cơ phát triển thiếu kiểm soát.

"Một thống kê cho thấy, mô hình kinh doanh xe hợp đồng hiện đang chiếm vai trò chủ đạo, đến 70%. Trong khi đó, tuyến cố định là lĩnh vực vận tải mà chúng ta dành điều thời gian để xây dựng luồng, tuyến đến bây giờ chỉ còn 6% thị phần", ông Mạnh dẫn chứng.

Cũng theo ông Mạnh, cuộc cạnh tranh này sẽ còn tiếp diễn nếu về mặt pháp lý không tìm ra được một giải pháp cho các doanh nghiệp cạnh tranh một cách công bằng, hài hòa. "Không cẩn thận, chúng ta sẽ rơi vào tình trạng "không quản được là cấm" đối với mô hình xe hợp đồng", ông Mạnh lo ngại và đề xuất giải pháp "lệnh vận chuyển điện tử".  

"Theo đó, với các phương tiện và các đơn vị vận tải chạy tuyến cố định, trước khi lăn bánh sẽ phải gửi lại lệnh vận chuyển điện tử lên Dữ liệu trung tâm, có thể Bộ GTVT hoặc là Cục Đường bộ Việt Nam sẽ là đơn vị xử lý dữ liệu trung tâm này. Từ đó, phía các bến xe sẽ lấy dữ liệu trung tâm để ký lệnh, xác nhận lệnh. Việc làm này giúp hạn chế xe dù, bến cóc. Ví dụ như xe ở tỉnh A là xe tuyến cố định nhưng sang tỉnh B lại là xe dù, bến cóc, không hề vào bến mà lại tìm chỗ đỗ không nằm trong phạm vi cho phép", ông Mạnh nêu ý kiến và cho rằng, giải pháp này sẽ giúp cơ quan quản lý nắm được xe đăng ký xuất bến thời điểm nào, bến đi ký thời điểm nào, bến đến ký thời điểm nào để đảm bảo xe chạy luồng tuyến cố định không bỏ bến.

Tương tự, với những xe hợp đồng cũng phải thực hiện như vậy. Từ đó, các cơ quan chức năng như bến xe, cảnh sát giao thông, thanh tra chuyên ngành giao thông, ngành thuế, bảo hiểm sẽ phối hợp truy xuất dữ liệu từ nguồn dữ liệu chung để có thể kiểm tra, giám sát các hoạt động. Bên cạnh đó đảm bảo việc kết nối, chia sẻ dữ liệu nhằm tối ưu hóa trong quản lý hoạt động vận tải đường bộ với các cơ quan chức năng có liên quan. 

"Đây sẽ là nguồn dữ liệu rất lớn nhưng sẽ giúp cho bức tranh của ngành giao thông, đặc biệt là vận tải hành khách minh bạch; Các doanh nghiệp không có cơ hội để trốn thuế hay làm ăn chộp giật", ông Mạnh chia sẻ.

Kết thúc phiên thảo luận buổi sáng, ông Nguyễn Trọng Thái, nguyên Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia, Trưởng tiểu Ban Quản lý ATGT cho rằng, các tham luận của các tác giả, nhóm tác giả đã gợi mở nhiều giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả quản lý ATGT, hoàn thiện quy định của pháp luật, cũng như tăng cường các giải pháp đảm bảo trật tự ATGT, ứng dụng khoa học công nghệ mới trong việc kiểm soát, xử lý vi phạm giao thông.

"Một số bài nổi bật của các tiểu ban sẽ được trình bày vào hội nghị chính trong thời gian tới", ông Thái nói và mong muốn cơ quan chức năng liên quan xem xét, nghiên cứu, đề xuất những kiến nghị của các tác giả, nhóm tác giả để góp phần hoàn thiện thể chế, thiết lập giải pháp bảo đảm trật tự ATGT tại Việt Nam, góp phần giảm thiểu TNGT như mục tiêu của Chính phủ đề ra.

Nguồn: Công nghệ chặn nạn xe hợp đồng trá hình (tapchigiaothong.vn)