Sau gần ba năm thực thi, Hiệp định Thương mại Việt Nam-Anh (UKVFTA) đã mở nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp lĩnh vực dệt may, da giày… đẩy mạnh xuất khẩu và nâng cao giá trị.

Đặc biệt, việc Vương quốc Anh chính thức ký thỏa thuận gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) vào ngày 16/7/2023 vừa qua được dự báo sẽ mang tới những động lực mạnh mẽ hơn thúc đẩy quan hệ Kinh tế-Thương mại-đầu tư hai chiều giữa Việt Nam và Anh phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới.

Đây là cơ hội thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam tăng cường hợp tác đầu tư, thu hút nguồn lực và liên kết với các đối tác Vương quốc Anh, từ đó tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu khi Hiệp định UKVFTA bước sang giai đoạn thực thi mới.

Nhiều tăng trưởng nổi bật

Theo Bộ Công Thương, năm 2021 - một năm sau khi hiệp định UKVFTA có hiệu lực đã chứng kiến tăng trưởng thương mại mạnh mẽ, đặc biệt là từ phía Vương quốc Anh tăng trưởng đến 24%, trong khi xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này tăng trưởng 19%.

Năm 2022, tổng kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Anh đạt 6,84 tỷ USD, tăng 3,5% so với năm 2021 và tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang Anh năm 2022 đạt 6,07 tỷ USD, tăng 5,2% so với năm 2021. Riêng năm 2023, mặc dù khó khăn chung của kinh tế thế giới, nhưng xuất khẩu của Việt Nam sang Vương quốc Anh tăng khoảng 1,9% và đặc biệt nhập khẩu từ Vương quốc Anh tăng trưởng khoảng gần 3%.

Đối với ngành da giày, Vương quốc Anh vẫn là một thị trường chủ lực, ngay khi Anh còn trong khối EU thì tỷ trọng của thị trường Anh đã chiếm 25-30%. Khi Anh rời khỏi EU, Chính phủ Việt Nam và Vương quốc Anh đã kịp thời ký kết Hiệp định UKVFTA. Vì vậy, xuất khẩu của ngành da giày vào thị trường Anh không bị gián đoạn.

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Tổng thư ký Hiệp hội Da giày-Túi xách Việt Nam (Lefaso) thông tin, năm 2023, trong bối cảnh hầu như các thị trường xuất khẩu đều có sự sụt giảm, có những thị trường giảm tới 30% và thị trường giảm tới 20% nhưng riêng thị trường Anh lại tăng trưởng tới 11%.

Song song đó, việc hợp tác đối với các hoạt động xuất nhập khẩu giữa Anh và Việt Nam cũng liên tục được đẩy mạnh, cụ thể, ngành da giày đã hợp tác với SATRA - tổ chức tiêu chuẩn hàng đầu của Anh trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn cũng như áp dụng các thiết bị thử nghiệm để đánh giá chất lượng.

“Thông qua hoạt động hợp tác này chúng tôi đã hỗ trợ được cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ nâng cao được chất lượng sản phẩm, đặc biệt là xuất khẩu những sản phẩm như sản phẩm giày an toàn vào thị trường châu Âu cần phải có những chứng nhận, chứng chỉ. Điều này không chỉ thúc đẩy xuất khẩu vào thị trường Anh mà còn cả các thị trường khác trên thế giới,” bà Xuân thông tin.

Hợp tác nâng cao chuỗi giá trị

Thị trường Anh là một thị trường truyền thống đối với xuất khẩu giày dép của Việt Nam bởi khách hàng đã khá quen thuộc đối với mặt hàng này. Tuy nhiên, để có những bước tăng trưởng tốt hơn trong thời gian sắp tới, theo bà Xuân ngoài việc tận dụng lợi thế của UKVFTA, bản thân chính các doanh nghiệp cũng phải có một sự đầu tư nhằm nâng cao năng lực nội tại.

“Đối với tăng trưởng xuất khẩu, các doanh nghiệp lớn và khối có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) thông thường chiếm ưu thế, trong khi các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện nay tận dụng các cơ hội đó vẫn còn rất hạn chế. Vì vậy, các doanh nghiệp này cần phải có bước đi tốt hơn để tiếp cận đối với thị trường này,” bà Xuân lưu ý.

Mặt khác, Vương quốc Anh có thế mạnh về đào tạo trong lĩnh vực ngành da giày như đào tạo thiết kế mẫu mốt, marketing… tuy nhiên, đại diên Lefaso cho rằng nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa tận dụng được các lợi thế đó để nâng cao chuỗi giá trị.

Trong khi đó, vấn đề truy xuất chuỗi cung ứng, truy xuất nguồn gốc đối với nguyên vật liệu sẽ ngày càng đặt ra một cách gay gắt, chắc chắn Anh cũng sẽ đưa ra những chính sách như vậy để áp dụng đối với ngành da giày.

“Bộ Công Thương hỗ trợ các doanh nghiệp ngành da giày cung cấp thông tin, giải pháp để xây dựng, phát triển được nguồn nguyên phụ liệu cả về sản xuất, giao thương, để doanh nghiệp có được nguồn cung phụ liệu bền vững, chủ động trong quá trình sản xuất và xuất khẩu,” bà Xuân bày tỏ.

Vương quốc Anh hiện nay đang đứng thứ 15 trên tổng số 143 nước có hoạt động đầu tư trực tiếp vào Việt Nam.

Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách đa biên (Bộ Công Thương) cho rằng, hàng hóa Vương quốc Anh xuất khẩu nhiều sang Việt Nam là máy móc, thiết bị, nguyên phụ liệu cho ngành da giày, dệt may...

“Doanh nghiệp Việt Nam cần những nguồn nguyên liệu này, nhằm giúp các công ty tận dụng để xuất khẩu trở lại Vương quốc Anh, từ đó tận dụng được lợi thế từ UKVFTA mang lại,” ông Ngô Chung Khanh nói.

Tại hội thảo mới đây về hiệp định UKVFTA do Tạp chí Công Thương tổ chức, ông Bob Fletcher, Giám đốc Dịch vụ hải quan và Thương mại toàn cầu, Deloitte Vietnam cho rằng, thông qua hợp tác với Anh, các doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội hợp lý hóa chuỗi cung ứng, giảm chi phí, nâng cao hiệu quả. Từ đó, thời gian giao hàng nhanh hơn, quản lý hàng tồn kho tốt hơn và tránh lãng phí trong quá trình sản xuất. Đặc biệt là việc tiếp cận các công nghệ tiên tiến của Vương quốc Anh, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và năng suất.

Chuyên gia này cũng khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam nên tận dụng các công nghệ Kỹ thuật Số và các nền tảng Thương mại Điện tử để mở rộng phạm vi tìm kiếm, tiếp tận thị trường, kết nối với người tiêu dùng một cách hiệu quả, đồng thời sử dụng các công nghệ Kỹ thuật Số để quản lý chuối cung ứng, quản lý quan hệ khách hàng cũng như marketing trực tuyến.

“Các doanh nghiệp Việt Nam nên chủ động tham gia vào các hội chợ thương mại, sự kiện ngành để tìm kiếm và kết nối với các doanh nghiệp Anh mong muốn có hoạt động đầu tư và kinh doanh tại Việt Nam, cũng như nâng cao nhận thức liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ trước khi tiến hành xuất khẩu các sản phẩm sang thị trường Anh,” ông Bob Fletcher lưu ý thêm./.