Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tại một sự kiện ở Washington, DC, Mỹ, ngày 26/7/2022. (Ảnh: AFP/ TTXVN)

Donald Trump là chính trị gia thú vị, đã nhiều lần làm nên “lịch sử”. Ông là tổng thống Mỹ đầu tiên không có kinh nghiệm chính trị hay quân sự. Ông cũng là vị tổng thống đầu tiên bị luận tội hai lần. Ông còn là người đầu tiên chất vấn về kết quả kiểm phiếu bầu của người kế nhiệm.

Giờ đây, Donald Trump lại bổ sung thêm một kỷ lục mới cho bản thân. Dù mong muốn trở lại Nhà Trắng vào năm 2025, nhưng ông hiện là cựu tổng thống Mỹ đầu tiên bị truy tố.

Lằn ranh mà Donald Trump đã phá vỡ một lần nữa thách thức hào quang của nhiệm kỳ tổng thống Mỹ, thứ từng được nuôi dưỡng trong “sự hoàn hảo” của George Washington, nhưng hết lần này đến lần khác bị “vấy bẩn,” thông qua các bê bối sinh ra từ lòng tham và lạm dụng quyền lực, tham nhũng và ngây thơ, tình dục và những lời nói dối liên quan tới tình dục.

[Mỹ: Cựu Tổng thống Donald Trump bị truy tố hơn 30 tội danh]

Ông Trump không phải tổng thống Mỹ đầu tiên, dù đương nhiệm hoặc đã mãn nhiệm, phải đối mặt với vấn đề pháp lý.

Năm 1974, Richard Nixon tránh được cáo buộc phạm tội hình sự do có hành vi cản trở việc thực thi pháp luật hoặc hối lộ, liên quan đến vụ bê bối Watergate, chỉ nhờ sự ân xá của Tổng thống Gerald Ford vài tuần sau khi ông từ chức tổng thống.

Cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton dính vào vụ bê bối tình dục với thực tập sinh Nhà Trắng Monica Lewinsky. (Nguồn: Wikipedia)

Giấy phép hành nghề luật của Bill Clinton ở quê hương Arkansas của ông đã bị đình chỉ trong 5 năm, sau khi ông đạt được thỏa thuận với các công tố viên vào năm 2001 - tức cuối nhiệm kỳ tổng thống thứ hai - liên quan tới những cáo buộc rằng ông đưa ra tuyên thệ không đúng sự thật liên quan tới vụ bê bối tình dục với thực tập sinh Nhà Trắng Monica Lewinsky.

Một số nhà sử học tò mò về số phận của Tổng thống Warren Harding nếu ông không qua đời lúc đang đương nhiệm vào năm 1923. Nhiều quan chức xung quanh ông hẳn sẽ bị cáo buộc với nhiều tội danh khác nhau, bao gồm Bộ trưởng Nội vụ Albert B. Fall - người tham gia vào các vụ tham nhũng liên quan tới mua bán đất đai, được biết đến với tên gọi “Teapot Dome Scandal.”

Nhà sử học chuyên nghiên cứu về các tổng thống Mỹ, ông Douglas Brinkley, đã nhận xét về Harding chỉ bằng một câu duy nhất: “Các bức tường đã đóng lại với ông ấy.”

Bản cáo trạng nhằm vào ông Trump được cho là có liên quan tới việc một số hồ sơ kinh doanh đã bị làm sai lệch, liên quan đến việc chi cho diễn viên khiêu dâm Stormy Daniels khoản tiền 130.000 USD hồi năm 2016.

Vụ việc diễn ra ngay trước khi  ông Trump đánh bại ứng cử viên Đảng Dân chủ Hillary Clinton và tiền được chi để ngăn Daniels công khai về mối quan hệ tình cảm mà cô này nói rằng từng có với Trump nhiều năm trước đó. Về phần mình, ông Trump phủ nhận có quan hệ tình dục với Daniels.

Cựu Tổng thống Trump cũng đang bị điều tra với cáo buộc cố gắng thay đổi kết quả bỏ phiếu ở Georgia hồi năm 2020. Đây là bang mà ông suýt thua đối thủ Joe Biden thuộc Đảng Dân chủ. 

Ông Trump cũng bị xem xét vai trò trong cuộc bạo động xảy ra ở Điện Capitol vào năm 2021, khi những người ủng hộ ông cố gắng ngăn cản Quốc hội dừng việc chứng nhận ông Biden đã đắc cử và trở thành tổng thống Mỹ. Ông Trump đã phủ nhận mọi hành vi sai trái và gọi cuộc điều tra nhằm vào mình là “cuộc săn lùng phù thủy.”

Khi còn đương chức, ông Trump đã áp dụng quan điểm pháp lý của Bộ Tư pháp rằng một tổng thống Mỹ không thể bị truy tố. Tuy nhiên, do ông đã mãn nhiệm nên sự bảo vệ này sẽ biến mất.

Trong nửa thế kỷ qua, hầu hết các cựu tổng thống Mỹ đều có đời sống tương đối bình yên. Họ lập quỹ hoặc tổ chức các bài phát biểu có thu phí, hay như trường hợp của ông Jimmy Carter là thực hiện nhiều công việc từ thiện. 

Nỗi ô nhục của Nixon sau vụ Watergate đã ám ảnh ông trong nhiều năm. Nguyên nhân trực tiếp khiến Nixon từ chức là do sự phát hiện của cái gọi là “khẩu súng bốc khói” - một đoạn băng ghi âm của Phòng Bầu dục, do chính Nixon thực hiện.

Đoạn ghi âm có nội dung cho thấy Nixon thừa nhận ông ra lệnh che đậy vụ đột nhập vào trụ sở Ủy ban Quốc gia Đảng Dân chủ tại khu phức hợp Watergate ở Washington hồi năm 1972, để tìm thông tin đánh bại các đối thủ chính trị. 

Đến năm 1974, vụ bê bối đã lan rộng ra, khiến nhiều phụ tá hàng đầu của Nixon từ chức và cuối cùng bị cầm tù. Bản thân Nixon có thể là mục tiêu của các công tố viên đặc biệt trong về vụ Watergate, nếu ông ta không từ chức và được ân xá. 

Các chính quyền của Nixon và Harding nằm trong số vài chính quyền Mỹ vướng vào bê bối nghiêm trọng, nhưng không có tổng thống nào bị buộc tội.

Ngược lại, Ulysses Grant, vị tướng của phe Liên bang miền Bắc và là một anh hùng trong cuộc Nội chiến Mỹ, lại rất “ngây thơ” về những người xung quanh ông. Nhiều thành viên trong chính quyền của Grant đã dính líu đến các sai phạm tài chính, từ tống tiền đến thao túng thị trường. 

Bản thân Grant lại bị bắt vì một hành vi phạm tội tầm thường hơn. Năm 1872, trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông đã bị chặn lại hai lần chỉ vì lái xe ngựa quá nhanh.

Nhà sử học Ron Chernow, người có cuốn tiểu sử về Grant xuất bản năm 2017, kể lại rằng: “Lần thứ hai khi bị bắt quả tang chạy quá tốc độ, Grant phải nộp 20 USD tiền phạt. Nhưng ông không phải ngồi tù một đêm nào”.

Bi kịch có thể đã từng lướt qua một tổng thống tương lai của nước Mỹ.

Mùa Thu năm 1963, Phó Tổng thống Mỹ Lyndon Johnson không được ủng hộ trong chính quyền Kennedy và có thể gặp nguy hiểm về mặt pháp lý, vì trợ lý hàng đầu của ông là Bobby Baker đang bị điều tra về các giao dịch tài chính. 

Johnson, với lịch sử tài chính cũng rất đáng ngờ, đã phủ nhận mọi mối quan hệ thân thiết với người đàn ông mà ông từng tuyên bố như con trai. 

Sáng ngày 22/11/1963, khi tạp chí Life đang lên kế hoạch điều tra nghi vấn quanh Johnson và các phiên điều trần của Quốc hội về vụ việc của ông mới bắt đầu, Tổng thống John Kennedy bất ngờ bị ám sát. Không lâu sau đó, Johnson tuyên thệ nhậm chức và những rắc rối quanh ông nhanh chóng chấm dứt./.