Các cảng hàng không sẽ là động lực thúc đẩy phát triển du lịch hay kết nối giao thương cho các địa phương. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Ông Đinh Việt Thắng, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam khẳng định quy hoạch các cảng hàng không, sân bay được thông qua lần này có tính mở cao và đưa ra các nguyên tắc bổ sung cảng hàng không mới và đưa cảng hàng không khai thác không hiệu quả ra khỏi quy hoạch.

Phóng viên VietnamPlus đã có trao đổi với ông Thắng bên lề hội nghị công bố quy hoạch các cảng hàng không, sân bay vào sáng 14/7.

- Ông đánh giá như thế nào về bản Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030 hình thành 30 cảng hàng không và tầm nhìn đến năm 2050?

Ông Đinh Việt Thắng: Giao thông hàng không có vai trò quan trọng trong tổng thể giao thông quốc gia, đặc biệt là phương thức giao thông có tầm quan trọng rất lớn trong phát triển kinh tế-xã hội các vùng, miền và cả nước nói chung.

Với vai trò phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng, trong lần quy hoạch này, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và đưa ra những định hướng mới như huy động tối đa cơ sở hạ tầng các sân bay gồm sân bay dân dụng để kết hợp khai thác lưỡng dụng (cả dân sự và quốc phòng). Quy hoạch được thông qua lần này có tính mở cao và đưa ra các nguyên tắc bổ sung cảng hàng không mới và đưa cảng hàng không khai thác không hiệu quả ra khỏi quy hoạch.

Đặc biệt, trong quy hoạch lần này, Bộ Giao thông Vận tải không khống chế cố định số lượng cảng hàng không, chỉ là định hướng, tùy thuộc vào nhu cầu, khả năng phát triển kinh tế-xã hội các địa phương, nhu cầu bảo đảm quốc phòng, phòng chống cứu hộ cứu nạn thì cho phép bổ sung các vị trí mới, sân bay mới vào quy hoạch với địa phương; trong đó phải đáp ứng 3 tiêu chí gồm nhu cầu, vị trí phát triển được cảng hàng không, sân bay và chuẩn bị các nguồn lực đầu tư bảo đảm cảng hàng không hoạt động hiệu quả.

- Tổng số tiền dự kiến cần để đầu tư phát triển hệ thống cảng hàng không đến năm 2030 lên tới 420.000 tỷ đồng. Vậy ông đánh giá như thế nào về việc huy động các nguồn lực để“rót vốn" cho hạ tầng sân bay?

Ông Đinh Việt Thắng: Cục Hàng không đã nhận thức được khó khăn, vướng mắc, những việc chưa làm được trước đây, đặc biệt là huy động nguồn lực xã hội và tháo gỡ vướng mắc về cơ chế, chính sách. Tuy nhiên, trong quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch đã có các định hướng quan trọng để các bộ, ngành có đề xuất, kiến nghị với Thủ tướng, Quốc hội để ban hành những quy định, đặc biệt là hệ thống quy định pháp luật, tạo điều kiện phát triển hệ thống cảng hàng không, giữa hàng không và quốc phòng khi dùng chung tài sản, đất đai…

Các cảng hàng không là kết cấu hạ tầng giao thông quốc gia, mục tiêu chính là để phục vụ cho đi lại của người dân. Do đó, hiệu quả cảng hàng không là hiệu quả tổng thể lợi ích quốc gia, xã hội, doanh nghiệp và người dân.

Vấn đề này cũng phổ biến trên thế giới, không phải cảng hàng không nào cũng có khả năng sinh lời, nhưng có những địa điểm cảng hàng không bắt buộc phải có để phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội. Ở đây, vấn đề là tổ chức mạng lưới cảng hàng không làm sao để hạch toán toàn mạng mà vẫn có khả năng sinh lời và bảo đảm phát triển. Cục Hàng không khẳng định đối với cảng hàng không không nên tiếp cận riêng lẻ, đó là quan điểm xuyên suốt từ trước đến nay khi phát triển cảng hàng không.

[Thứ trưởng Bộ GTVT: Đến năm 2030 sẽ có tới 30 cảng hàng không, sân bay]

Về tổ chức hệ thống cảng hàng không, theo tôi cần phân cấp theo cảng hàng không trọng yếu, cửa ngõ hay địa phương có tính chất gom tụ. Đơn cử, ngay như Mỹ cũng chỉ có hơn 10 cảng hàng không mang tính gom tụ, họ tổ chức theo hình thức "trục nan," tức là các đường bay đều qua các trung tâm này, từ đó mới bảo đảm hiệu quả khai thác cũng như giá rẻ cho hành khách.

Ông Đinh Việt Thắng, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam trao đổi với báo chí bên lề hội nghị công bố quy hoạch các cảng hàng không, sân bay. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Việt Nam có vùng Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, trong đó Cảng hàng không quốc tế Long Thành sẽ có vai trò trọng yếu nhất ở khu vực phía Nam.

- Thời gian qua, các địa phương ồ ạt xin quy hoạch và đầu tư các sân bay. Theo ông, thực trạng này liệu có phá vỡ quy hoạch khi mà các sân bay khoảng cách quá gần nhau?

Ông Đinh Việt Thắng: Mong muốn của các địa phương khi có sân bay là chính đáng vì các cảng hàng không có vai trò quan trọng về phát triển kinh tế-xã hội.

Tuy nhiên, tôi khẳng định cảng hàng không chỉ là điều kiện cần chứ không phải điều kiện đủ để địa phương phát triển kinh tế-xã hội.

[Đầu tư cảng hàng không, sân bay không thể hòa vốn trong vài ba năm]

Mặt khác, cơ cấu các cảng hàng không phụ thuộc nhiều yếu tố như nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội vùng miền cả nước; quan hệ giữa phương tiện hàng không với các loại hình giao thông khác, trên nguyên tắc phát triển hài hòa và có sự phân bổ hợp lý để phát triển đồng bộ các loại phương tiện, làm sao các loại hình phương tiện hỗ trợ phát triển cùng nhau.

Thứ 3 là hiệu quả. Đây là vấn đề quan trọng khi đặt vấn đề các địa phương nên có sân bay không và nên có vào thời gian nào, bởi sân bay có nguồn lực đầu tư và chi phí lớn để duy trì phát triển, ngoài việc mang lại lợi ích chung vẫn phải bảo đảm hiệu quả nhất định để duy trì và phát triển, tránh tình trạng sân bay định ra rồi dừng khai thác.

Trong quy hoạch này, Thủ tướng Chính phủ có quan điểm "vừa đóng, vừa mở". Cụ thể, cảng hàng không nào không phát huy được vai trò sẽ đưa ra khỏi quy hoạch. Còn cảng hàng không nào có nhu cầu, bảo đảm hiệu quả, thu xếp được nguồn lực đầu tư thì sẵn sàng đưa vào quy hoạch.

- Xin cảm ơn ông!