Ngành đường sắt có hàng trăm đầu máy đang hoạt động đa phần có tuổi đời khá cao, từ 30 năm trở lên. (Ảnh: Việt Hùng/Vietnam+)

Bộ Giao thông Vận tải đang lấy ý kiến rộng rãi dự thảo nghị định mới liên quan đến quy định về niên hạn đầu máy toa xe đường sắt, trong đó đề xuất cho phép các phương tiện đường sắt hết niên hạn sử dụng đến hết ngày 31/12/2030.

Theo Nghị định số 65/2018, đầu máy và toa xe chở khách có niên hạn sử dụng là 40 năm, toa xe chở hàng là 45 năm và lộ trình thực hiện, bắt đầu thực hiện từ năm 2020.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, hoạt động vận tải đường sắt bị đình trệ, tình hình sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 01/2022 điều chỉnh lộ trình niên hạn của phương tiện đường sắt bắt đầu áp dụng từ ngày 31/12/2020 được kéo dài đến ngày 31/12/2023.

Mặt khác, báo cáo của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) cho thấy hiện đường sắt có khoảng 140 đầu máy có thời gian sử dụng trên dưới 40 năm nhưng vẫn khai thác tốt. Đơn cử, có 31 đầu máy D9E của Mỹ, chế tạo từ năm 1963; 16 đầu máy D18E của Bỉ, chế tạo năm 1983; 30 đầu máy D10H do Trung Quốc chế tạo các năm 1978, 1979, 1983 và 1984...

[Ngành đường sắt loay hoay bài toán thay thế đầu máy, toa xe ‘hết đát']

Về toa xe, VNR có hơn 1.400 toa xe hàng và 168 toa xe khách đã khai thác hơn 40 năm và khoảng 590 toa xe hàng, 100 toa xe khách đã khai thác từ 30-40 năm.

Nếu triển khai quy định về lộ trình thực hiện niên hạn toa xe khách và đầu máy là 40 năm, toa xe hàng là 45 năm, phía VNR cho rằng đến ngày 31/12/2025, các doanh nghiệp kinh doanh đường sắt đường sắt sẽ phải dừng hoạt động khoảng 114 đầu máy, 1.472 toa xe hàng và 168 toa xe khách.

Hiện nay, Bộ Giao thông Vận tải đã chỉ đạo Cục Đường sắt Việt Nam, các cơ quan liên quan tập trung xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 65/2018/NĐ-CP và Nghị định số 01/2022/NP-CP, theo hướng phân cấp thủ tục hành chính từ bộ về Cục Đường sắt Việt Nam, kéo dài niên hạn sử dụng phương tiện giao thông đường sắt dự kiến đến năm 2027 hoặc 2030 nhằm tận dụng các phương tiện giao thông đường sắt tuy hết niên hạn sử dụng nhưng vẫn đảm bảo chất lượng, điều kiện khai thác an toàn.

“Vì vậy, thời gian đề xuất kéo dài niên hạn sử dụng phương tiện giao thông đường sắt đến 2030 khi Luật Đường sắt (sửa đổi) có hiệu lực thi hành được 3 năm để doanh nghiệp kinh doanh đường sắt có thời gian thích ứng với quy định mới,” phía Bộ Giao thông Vận tải đánh giá./.