Sử dụng 100% vốn doanh nghiệp

Theo Bộ GTVT, ngày 18/10, lãnh đạo Bộ GTVT đã chủ trì họp với đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) nhằm trao đổi, làm rõ các nội dung mà các cơ quan có ý kiến để Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và VEC tiếp thu, giải trình, hoàn thiện phương án đầu tư.

Trên cơ sơ đó, Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đã có văn bản gửi Bộ GTVT bổ sung, làm rõ một số nội dung. Trước hết là phương án sử dụng vốn để thực hiện công tác GPMB,

Ủy ban và VEC đề xuất sử dụng vốn của VEC (904,03 tỷ đồng) để thực hiện hạng mục GPMB thay thế phương án sử dụng nguồn vốn đầu tư công (phương án trình trước đây).

Như vậy, VEC huy động 100% vốn đầu tư dự án với tổng mức đầu tư khoảng 16.258,38 tỷ đồng (bao gồm lãi vay trong thời gian xây dựng), trong đó vốn chủ sở hữu 5.958,38 tỷ đồng (37%), vốn vay thương mại 10.300 tỷ đồng (63%).

Nội dung tiếp theo là về cơ sở pháp lý áp dụng trình tự, thủ tục trình duyệt chủ trương đầu tư dự án khi sử dụng vốn của VEC huy động để thực hiện công tác GPMB.

Bộ GTVT cho biết, về thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, do dự án chỉ sử dụng vốn của doanh nghiệp nhà nước, không sử dụng vốn ngân sách nhà nước nên áp dụng theo Luật Đầu tư và thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư thuộc Thủ tướng Chính phủ theo quy định tại khoản 3 Điều 31 Luật Đầu tư và điểm a khoản 2 Điều 1 Nghị quyết 75/2020 của Chính phủ.

Về trình tự, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, thực hiện theo quy định tại Điều 35 Luật Đầu tư 61/2020 và Điều 31, Điều 32 của Nghị định 31/2021 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư, trình tự thủ tục phê duyệt như sau: Trước hết, VEC lập hồ sơ báo cáo nghiên cứu tiền khả thi gửi đến Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Tiếp đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư hồ sơ lấy ý kiến thẩm định của cơ quan nhà nước có liên quan. Cơ quan được lấy ý kiến có ý kiến thẩm định về nội dung thuộc phạm vi quản lý nhà nước của mình gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Sau đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trên cơ sở ý kiến của các cơ quan, tổ chức thẩm định hồ sơ và lập báo cáo thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng Chính phủ quy định việc chấp thuận chủ trương đầu tư trên cơ sở ý kiến thẩm định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Báo cáo của Bộ GTVT cũng cho biết, ngày 17/10 vừa qua, Ủy ban Quản lý Vốn nhà nước tại doanh nghiệp có Tờ trình trình Chính phủ về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024 - 2026 cho VEC là 38.251 tỷ đồng. Hiện nay, Văn phòng Chính phủ đang xử lý hồ sơ để báo cáo Thường trực Chính phủ, trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho VEC.

Ngày 19/11 vừa qua, Bộ trưởng Bộ GTVT đã chủ trì họp với đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và VEC để tiếp tục trao đổi, làm rõ phương án đầu tư. Trong đó làm rõ cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn để đề xuất giao VEC thực hiện đầu tư dự án.

"Việc sử dụng vốn của doanh nghiệp nhà nước như VEC để đầu tư là 1 trong 3 hình thức để đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, tương tự như việc Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM), Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đầu tư kết cấu hạ tầng cảng hàng không", Bộ GTVT nêu.

Về cơ sở thực tiễn trong việc lựa chọn hình thức VEC thực hiện đầu tư, Bộ GTVT cho biết, tuyến cao tốc TP. Hô Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây được đầu tư bằng vốn vay ADB, vốn vay JICA và vốn đối ứng của Chính phủ, VEC được giao làm chủ đầu tư dự án. Sau khi hoàn thành, VEC có trách nhiệm quản lý khai thác, bảo trì và thu phí để hoàn vốn vay ADB cho dự án và hỗ trợ dòng tiền cho tổng thể 5 dự án đường cao tốc của VEC.

Đầu tư theo hình thức PPP có nhiều ưu điểm

Vì vậy, so với đầu tư công và đầu tư theo phương thức PPP, việc giao VEC thực hiện đầu tư dự án mở rộng có 5 ưu điểm.

Trước hết là phát huy được vai trò và nguồn lực của doanh nghiệp nhà nước là VEC, phù hợp với mục tiêu hình thành VEC, đồng bộ trong vận hành, khai thác tuyến cao tốc, là tiền đề cho VEC đầu tư mở rộng các tuyến cao tốc do VEC quản lý.

Tiếp đó là phù hợp với tình hình sở hữu tài sản tuyến đường này của VEC trong thời gian tới (đang thực hiện thủ tục giao tài sản này cho VEC thông qua hình thức tăng vốn điều lệ).

Ưu điểm khác là không sử dụng vốn đầu tư công, giảm áp lực đối với ngân sách nhà nước;

Ngoài ra, việc giao cho VEC sẽ giúp thời gian thực hiện dự án ngắn hơn. Đồng thời không phải xử lý xung đột lợi ích giữa VEC và chủ thể mới (trường hợp đầu tư theo phương thức PPP).

Về năng lực tổ chức thực hiện của VEC, Bộ GTVT thống nhất ý kiến của Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại doanh nghiệp rằng, với kinh nghiệm của mình, VEC đủ năng lực làm chủ đầu tư và quản lý, khai thác vận hành tuyến cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Long Thành sau khi được cấp có thẩm quyền chấp thuận.

Về năng lực tài chính của VEC, theoe Bộ GTVT, năng lực thhu xếp vốn chủ sở hữu do hiện nay VEC dành tất cả nguồn lực hiện có (khoảng 9.402,67 tỷ đồng) để hoàn thành Dự án Bến Lức - Long Thành nên để VEC có vốn chủ sở hữu thực hiện Dự án này thì chỉ còn giải pháp là cho phép VEC khoanh và lùi trả gốc (3.988,76 tỷ đồng), lãi liên quan đến trái phiếu Bộ Tài chính đã ứng trả nợ sang giai đoạn 2031 - 2034.

Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 6 và điểm d khoản 2 Điều 6 Nghị định 92/2018 về Quản lý và sử dụng Quỹ tích lũy trả nợ; điểm c khoản 5 Điều 42 Nghị định 91/2018 về cấpp và quản lý bảo lãnh Chính phủ thì Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền xem xét khoanh nợ trên cơ sở báo cáo của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Đánh giá về năng lực huy động vốn thương mại, Bộ GTVT cho biết, ngày 17/10, Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đã trình Chính phủ phương án bổ sung vốn điều lệ cho VEC giai đoạn 2024 - 2026 là 38.251 tỷ đồng.

Hiện nay, Văn phòng Chính phủ đang lấy ý kiến các bộ, ngành liên quan. Vì vậy, cần đẩy nhanh thủ tục để báo cáo Chính phủ xem xét trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư bổ sung vốn điều lệ để VEC đủ điều kiện vay vốn thương mại. Đây là một trong các điều kiện để Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư dự án.

Về thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, Bộ GTVT thống nhất ý kiến của Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, theo quy định tại khoản 3 Điều 31 Luật Đầu tư và điểm a khoản 2 Điều 1 Nghị quyết 75/2020 của Chính phủ thì thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư dự án là Thủ tướng Chính phủ.

Về trình tự, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, Bộ GTVT thống nhất ý kiến của Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại doanh nghiệp thực hiện theo quy định tại Điều 35 của Luật Đầu tư và Điều 31, Điều 32 của Nghị định 31/2021 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư.

Về chi phí đầu tư, trong bước trình duyệt chủ trương đầu tư, đề nghị VEC rà soát, bảo đảm tính đúng, tính đủ, tiết kiệm nhất có thể, bảo đảm các quy định của pháp luật liên quan, không để xảy ra tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

"Trường hợp VEC không đủ điều kiện thực hiện đầu tư dự án thì theo dự thảo Luật Đầu tư công sửa đổi đang được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV (dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2025) thì Thủ tướng Chính phủ có thể cân đối nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 để giao cho doanh nghiệp nhà nước (VEC) đầu tư theo hình thức đầu tư công", Bộ GTVT nêu.