Các cơ quan ban ngành đã chung tay vào cuộc trong gần 10 năm mới giảm được tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nhóm tuổi 13-17 từ 5,36% xuống 2,78%. Tuy nhiên, thách thức mới đặt ra hiện nay là thuốc lá điện tử trong giới trẻ: Chỉ trong 2 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh đã tăng từ 3,5% (năm 2022) lên 8,0% (năm 2023).

Tiến sỹ Nguyễn Trọng Khoa - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) nhấn mạnh như vậy tại Hội thảo cung cấp thông tin báo chí về tăng cường năng lực triển khai thực hiện Công ước khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) và điều 5.3 FCTC tại Việt Nam, do Bộ Y tế tổ chức ngày 3/10.

Theo ông Khoa, báo cáo của gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 cho thấy có hơn 1.200 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Trong số này có 71 trường hợp dưới 18 tuổi và hơn 80 người sử dụng lần đầu. Đây là con số rất đáng lo ngại, có trường hợp có dấu hiệu rối loạn nghiêm trọng. Tương tự như nhiều nước trên thế giới, Việt Nam cũng gặp nhiều ca bị tổn thương phổi cấp, một bệnh mới do thuốc lá điện tử.

“Tất cả các loại thuốc lá đều có hại, thành phần chính là nicotine. Với thuốc lá điếu, chúng ta có kiểm soát được lượng nicotine vào cơ thể còn thuốc lá mới thì không, mức độ gia tăng nghiện rất nhanh. Đặc biệt, các sản phẩm này có mẫu mã phong phú, thu hút, hấp dẫn giới trẻ, đây là điều cực kỳ nguy hiểm khi tỷ lệ trẻ hút thuốc lá điện tử tăng nhanh chóng,” ông Khoa nói.

Thạc sỹ Nguyễn Tuấn Lâm - Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết các sản phẩm thuốc lá gây ra 8 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới, là tác nhân của hàng loạt các bệnh lý mạn tính và ung thư. Khoảng 1 triệu người chết do hút thuốc lá thụ động và 165.000 người là trẻ em dưới 5 tuổi.

Về Công ước FCTC, bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm nêu rõ công ước này khuyến cáo các quốc gia tăng cường nhận thức của ngành công nghiệp thuốc lá; hạn chế và ban hành quy tắc ứng xử khi tương tác với công nghiệp thuốc lá; cấm các ưu đãi dành cho ngành công nghiệp thuốc lá. Ngành công nghiệp thuốc lá không thể là đối tác trong bất kỳ sáng kiến nào liên quan tới việc xây dựng, triển khai chính sách y tế công cộng.

Bà Đinh Thị Thu Thủy - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết Việt Nam đã tham gia công ước khung về kiểm soát thuốc lá gần 20 năm, trong đó điều 5.3 có nội dung về việc khi quy định các chính sách không bị lợi ích về thương mại và các lợi ích khác tác động, đồng thời phù hợp với quy định của quốc gia.

Theo bà Thủy, trước sự xuất hiện ngày càng nhiều của các loại thuốc lá mới, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người dân, nhất là giới trẻ. Do đó, Bộ Y tế đã đề xuất Chính phủ ban hành Nghị quyết về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Hiện Bộ Y tế đang đề nghị sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt.

Đại diện Bộ Y tế cho biết FCTC là Công ước quốc tế đầu tiên về sức khỏe, là công cụ kiểm soát thuốc lá hiệu quả nhất thế giới được thương thảo với sự bảo trợ của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Cho đến nay, đã có 182 quốc gia tham gia và Việt Nam đã phê chuẩn Công ước FCTC từ năm 2004.

Các chuyên gia cũng cho rằng Việt Nam cần có những chính sách mạnh mẽ hơn nữa để kiểm soát thuốc lá, ngăn chặn những nguy cơ mà các loại thuốc lá mới gây hại tới cộng đồng./.