Marina Muhui Zheng, quản lý tại công ty phát triển thương hiệu Saboteur có trụ sở tại London (Anh quốc), đã có những chia sẻ về câu chuyện áp lực ngoại hình của giới trẻ.

"Ăn không sợ béo" chỉ còn là câu chuyện quá khứ

Khi còn là sinh viên đại học ở New York (Mỹ), Zheng thường dành thời gian về nhà ở New Jersey để thưởng thức đồ ăn mẹ nấu. Bà là đầu bếp giỏi nhất mà Zheng biết, các món ngon mẹ được học từ bà ngoại. Những người thuộc thế hệ mẹ Zheng luôn tin rằng không có bữa ăn nào là hoàn chỉnh nếu không có ít nhất một món đủ chất đạm, rau củ, một món súp và có đủ gạo để nuôi sống cả ngôi làng.

Zheng nhớ những món ăn đặc trưng của Thượng Hải được mẹ cô bày đầy bàn. Ngoài ra, cũng có những món ăn yêu thích từ thời thơ ấu như thịt ba chỉ kho, bánh rán và cua lông ăn kèm với thịt. Đó là những món ăn có thể chữa lành mọi vết thương tâm hồn.

Sau đó, vào mùa thu năm cuối cấp, Zheng thấy mình không thể ăn được thứ gì. Zheng đành chuyển những món ăn mẹ gắp vào bát khác. Zheng cố gắng đánh lạc hướng bố mẹ bằng những câu chuyện về trường lớp và bạn bè, nhưng chắc chắn rằng có thể bố mẹ cũng nhận ra điều gì đó không ổn. Trước đó, bố mẹ luôn nhắc Zheng nên ăn chậm lại, thế mà khi đó, Zheng gần như không chạm vào bát cơm.

Năm 21 tuổi là lần đầu tiên Zheng "vật lộn" với đồ ăn. Khi còn nhỏ, lúc cơ thể vẫn gầy, Zheng có thể ăn bất kỳ thứ gì mình thích mà không cần lo lắng chuyện tăng cân. Zheng thường nhận được những bình luận như "bạn thật may mắn khi ăn nhiều mà không bị béo".

Cho đến năm cuối đại học, Zheng cảm thấy việc ăn uống bất cẩn và lười vận động đã ảnh hưởng đến cuộc sống. Những bộ quần áo rộng thùng thình bỗng thành chật. Zheng giật mình khi nhìn bản thân trong gương. Và có lẽ điều kinh khủng nhất là: Zheng không còn là cô gái gầy nhất trong phòng nữa.

Lisa Lee - nhà xuất bản của tạp chí Hyphen, đã kể lại cuộc đấu tranh của cô với hình ảnh cơ thể trên National Public Radio vào năm 2011.

"Tôi luôn lớn hơn so với mọi người trong gia đình, có lẽ là to lớn nhất trong số tất cả anh chị em họ. Mẹ kể rằng khi bằng tuổi tôi, bà thường tự hào về việc chỉ mặc quần áo số 0. Và tôi cũng không nghĩ rằng việc mình mặc quần áo số 10 không có gì đáng bận tâm, nhưng đối với người khác thì đó lại là điều quan trọng", Lee nói.

Giống như Lee, số cân nặng tăng lên không thực sự là điều quan trọng mà hơn hết là không giữ được thân hình lý tưởng của người châu Á. Kỳ vọng đó có thể là một khuôn mẫu nhưng đó là điều Zheng khó lòng đạt được.

Nỗi ám ảnh "nhất định phải gầy"

Như India Roby đã từng nói, phụ nữ châu Á được miêu tả trên các phương tiện truyền thông đại chúng là "những người mỏng manh, yếu đuối và luôn gầy". Những định kiến này được củng cố bởi những mô tả của đàn ông châu Á. Trong một bài báo của Variety, tác giả Grace Kao và Peter Shinkoda đã viết: "Nếu như người châu Á được coi là trầm lặng và dễ chịu thì phụ nữ Mỹ gốc Á lại cực kỳ nữ tính, trong khi đàn ông Mỹ gốc Á thì bị tước bỏ nam tính".

Tư tưởng của phái mạnh châu Á càng làm méo mó hình ảnh phụ nữ châu Á trong mắt người khác và cả chính họ. Khi những người thế hệ trước được nhận xét là có dáng mảnh mai thì thế hệ sau đối mặt với áp lực phải trở nên gầy hơn nữa để có cảm giác là phụ nữ.

Tâm lý này khi đặt trong nền văn hóa lấy thực phẩm làm trung tâm của nhiều nước châu Á có thể dẫn đến những thói quen không lành mạnh. Rachel Rosenthal từng nói: "Sự chăm chú đến vẻ bề ngoài đi kém với tình yêu văn hóa, ẩm thực. Những thông điệp xã hội cạnh tranh như vậy sẽ rất khó để cân bằng trong thời điểm tốt nhất. Có chút ngạc nhiên khi chứng rối loạn ăn uống đang trở thành một trong những mối quan tâm".

Trong khi chứng rối loạn ăn uống thường liên quan đến các nền văn hóa phương Tây, đặc biệt là phụ nữ da trắng, trẻ tuổi, giàu có và có học thức thì nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nỗi ám ảnh về việc ăn kiêng có xu hướng đi kèm với quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa.

Tuy nhiên, những vấn đề về sức khỏe tinh thân vẫn là điều bị cấm kỵ ở nhiều cộng đồng châu Á. Việc từ chối thảo luận cởi mở về sự nguy hiểm của chứng rối loạn ăn uống đã bình thường hóa căn bệnh tâm thần giết chết hàng chục nghìn người mỗi năm.

Tuy nhiên, nói về sức khỏe tâm thần và chứng rối loạn ăn uống vẫn là điều cấm kỵ ở nhiều cộng đồng châu Á. Và việc từ chối thảo luận cởi mở về vấn đề này đã vô tình bình thường hóa căn bệnh tâm lý giết chết hàng chục nghìn người mỗi năm.

Khi các quốc gia châu Á trở nên giàu có hơn, người dân sẽ hà khắc hơn với việc ăn uống. Tại Nhật Bản, tỷ lệ biếng ăn tăng gấp 4 lần trong giai đoạn năm 1990-2010. Tính đến năm 2014, tỷ lệ mắc chứng rối loạn ăn uống của sinh viên đại học ở Trung Quốc gần như ngang bằng với các nước phương Tây.

Một nghiên cứu năm 2009 ở Đài Loan cho thấy, việc sử dụng thuốc nhuận tràng để giảm cân đang trở nên phổ biến hơn ở nữ sinh, 43% trong số đó có nguy cơ mắc chứng rối loạn ăn uống.

Zheng đã mất nhiều năm để sửa chữa thói quen độc hại với thực phẩm. Ngay cả bây giờ, đôi khi Zheng thấy bản thân vẫn ám ảnh vì phải hạn chế việc ăn uống, mặc dù Zheng hiểu rằng làm như vậy có thể gây hại cho sức khỏe.

Tin liên quan

Trào lưu ăn uống trên TikTok khơi dậy nỗi mặc cảm ngoại hình

Gen Z chống lại nạn "miệt thị ngoại hình"

Bây giờ, khi ướm mặc chiếc quần jean không thể vừa, Zheng cố gắng không hoảng sợ. Để sống cuộc sống mà Zheng muốn, Zheng chỉ cần tử tế với cơ thể mình và cung cấp cho nó nguồn nguyên liệu cần thiết. Và khi so sánh bản thân với người khác, Zheng cảm thấy thoải mái khi nhớ rằng cơ thể này là của riêng cô. Nó không nhất thiết là bất cứ điều gì hoàn mỹ, ngoài tầm với.